به گزارش صبح مجلس، بابک نگاهداری در اجلاس خانواده، آینده و پیوندهای پایدار, اظهار کرد: برخی از مفاهیم در تمدنها و فرهنگهای مختلف مشترک اند اما معنای عینی آن با توجه به تحولات جوامع مختلف، نظام هویتیابی، نظام ارزشی و هنجاری هر جامعه متفاوت است.
وی خانواده را یکی از مفاهیم کلیدی در جوامع بشری دانست و گفت: خانواده قدرت بالای اجتماعی دارد و باوجود تغییر در کارکردها و حتی الگوها و ساختار آن، همچنان این تمایل وجود دارد که از مفهوم خانواده به عنوان واحد اجتماعی پایه استفاده شود.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس ادامه داد: حتی الگوهای جدیدی از همزیستی، با تفاوتهای قابل ملاحظه نسبت به نهاد خانواده، تمایل دارند ذیل مفهوم خانواده قرار بگیرند و شناخته شوند که البته به دلیل تفاوت ماهوی امکان پذیر نیست.
تفوق خانواده بر فردیت باوجود پررنگ شدن فرد در کنار خانواده
وی با اشاره به بیانات رهبر انقلاب در دیدار روز گذشته با بانوان مبنی بر اینکه لازمه زوجیت و مکمل بودن زن و مرد، تشکیل واحد سوم به نام خانواده است، افزود: یکی از نکات بسیار مهم که در عنوان این اجلاس نیز با ظرافت به آن توجه شده، حفظ و تقویت خانواده در تحولات آینده جهان از مسیر حفظ و تقویت پیوندهای پایدار انسانی و فرامادی در بطن خانواده است و این دقیقا آن الگویی از خانواده است که میتواند بهعنوان واحد تمدنی بازشناسایی شود.
نگاهداری توضیح داد: باوجود پررنگ شدن فرد در کنار خانواده و حتی اولویت یافتن فرد نسبت به خانواده در برخی جوامع، خانواده همچنان اهمیت بالایی دارد و تلاشها بر حفظ خانواده است، چرا که خانواده واحد اجتماعی بنیادین بوده و وضعیت آن در ابعاد مختلف یکی از شاخصهای اعتبارسنجی و قدرت جوامع به شمار می رود. بنابراین بازیابی جایگاه خانواده در جهان از اولویتهای اساسی به شمار می رود.
وی با بیان اینکه برای بازیابی جایگاه خانواده در جهان و همچنین عبرت از مسیر طی شده در جامعه جهانی باید سیر تحول و نقطه کانونی این تحول فهم شود، افزود: اینکه چرا و چگونه خانواده در دو گانه جامعه/خانواده کمرنگ شد و روبه اضمحلال رفت و فرد جایگزین خانواده شد؟ چرا دولت های سرمایهداری، خانواده و قدرت آن را نقطه مقابل قدرت دولت فهم کردند و تلاش کردند از طریق نهادهای جایگزین دولتی کارکردهای خانواده را کمرنگ کنند؟ و باوجود همه این تحولات که منجر به کمرنگ شدن و کاهش جایگاه خانواده در اجتماع شده، چرا مفهوم خانواده همچنان کارکرد دارد؟ و در نهایت چرایی و چگونگی بازگشت به این مفهوم چیست؟ از سوالات مهمی هستند که باید مورد واکاوی قرار گیرند تا پرداختن به موضوع خانواده را مبتلا به سطحی نگری نکند.
ضرورت فهم نقطه عزیمت تحولات درباره خانواده
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس در ادامه به تبیین جایگاه خانواده در ایران از گذشته تا امروز پرداخت و اظهار کرد: شاخصهای کلیدی درباره خانواده در ایران، مانند تغییرات سن و نرخ ازدواج، الگوهای همسرگزینی، طلاق، فرزندآوری، تغییرات ساختار مدیریتی در خانواده ها، تغییر در کارکردهای خانواده، نشان دهنده این تحولات است.
وی با تأکید بر اینکه تحول در یک واحد اجتماعی پویا امری طبیعی است، بیان کرد: اما نقطه عزیمت این تحولات، جهت آن و در نهایت ماحصل آن اهمیت دارد و تعیین کننده وضعیت آینده واحد اجتماعی خواهد بود.
نگاهداری توضیح داد: در واقع باید به این موضوع توجه داشت که خانواده برای رسیدن به چه هدفی و از چه مسیری دستخوش تغییر شده است و آیا همه این تغییرات در بستر تمدنی ایران اسلامی قابل تبیین است؟ لذا برای فهم این موضوع باید شاخص های خانواده تمدنی را تعریف و برنامه عملیاتی رسیدن به این خانواده را نیز تعیین کرد.
وی با اشاره به اینکه وضعیت خانواده در هر برهه زمانی در نسبت با شاخصهای تعریف شده، چگونگی تحول خانواده در جامعه را نشان میدهد، گفت: این دقیقا خلأ مهمی است که ما با آن مواجه هستیم؛ یعنی شاخصهایی که بتوان وضعیت خانواده را در نسبت با آن سنجید. به عبارت دقیقتر کدام خانواده و کدام نوع از تحول مورد تأیید است و کدام مدل از خانواده نیاز به اصلاح و بازیابی دارد؟
تبیین الگوی مواجهه با خانواده در سیاستهای کلی خانواده
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس بیان کرد: سیاستهای کلی خانواده، ابلاغ شده از سوی مقام معظم رهبری در سال ۱۳۹۵، سه الگوی مواجهه با خانواده را تعریف کرده است. در واقع در این سیاستها چارچوبهای خانواده تمدنی و همچنین الزامات رسیدن به آن نیز مورد توجه قرار گرفته است.
وی ادامه داد: الگوی اول در این سیاست که مطلوب جامعه تمدنی،« خانواده محوری جامعه و تقویت کارکردهای اصلی آن بر پایه الگوی اسلامی خانواده» بیان شده که در آن دو گانه خانواده/ جامعه احیا می شود و فردیت کمرنگ می شود. در این الگو خانواده به عنوان یک نهاد قدرتمند و کنشگر اجتماعی در حل مسائل جامعه محوریت میابد و دولت در این الگو مکلف به بسترسازی و تعریف امکان ها و ساز و کارهای حقوقی این مهم است.
نگاهداری گفت: الگوی دیگر توجه به خانواده بهعنوان یک موضوع فرابخشی در کلیه قواعد و قوانین و ساز و کارهای اجرایی بخشی است. در واقع در این الگو بخش های مختلف اقتصادی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی باید اهداف و برنامه های عملیاتی خود را در راستای شکل گیری خانواده تمدنی بازآرایی کنند.
وی توضیح داد: در رویکرد سوم، نیازها و مناسبات داخلی خانواده از قبیل ازدواج آسان و به هنگام، استحکام خانواده، نفی تجرد، تقویت شاخص های رضایت، احترام، مودت، افزایش کمیت و کیفیت فراغت خانوادگی و …. مورد توجه قرار گرفته است. در این بخش انواع حمایت ها و مضاف بر آن رویکردها و جهت گیری های حمایتی تبیین شدهاند.
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس گفت: البته در نقش های خانودگی از قبیل مادری و پدری، کارکردهای خانواده از قبیل کارکردهای عاطفی، اقتصادی، حمایتی و … ، پیوستگی نسلی و نهادهای یاریگر خانواده از قبیل مسجد، مشاوره و … نیز مورد توجه قرار گرفته است.
به گفته نگاهداری تبیین شبکهای و نظام مفهومی سیاستهای ابلاغی خانواده و نگاشت نهادی آن، نه تنها چگونگی مواجهه حکمران با خانواده را مشخص کرده، بلکه نقطه عزیمت، جهت و ماحصل تحولات خانواده را نیز بیان میکند.
وی خاطرنشان کرد: البته بررسی قوانین حوزه خانواده نشان می دهد که الگوهای مذکور در قوانین کمتر مورد توجه بوده و بیشتر حمایت صرف از خانواده محوریت داشته است.
توجه برنامه هفتم به نهاد خانواده
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس با بیان اینکه در قانون برنامه هفتم پیشرفت گامهایی در این راستا برداشته شده، گفت: . از آن جمله می توان به بند ب ماده ۸۰ قانون و تکلیف معاونت امور زنان و خانواده رییس جمهور مبنی بر «تعیین شاخصهای سنجش وضعیت زنان و خانواده، تهیه اطلس حوزه زنان و خانواده و آیندهپژوهی مسائل این حوزه در سال اول برنامه و اجرای پیمایش های ملی مبتنی بر شاخصهای احصا شده در حوزه زنان، خانواده و جمعیت» اشاره کرد. امیدواریم با اهتمام ویژه دولت در سطح اجرا اهداف مورد نظر محقق شود.
وی با بیان اینکه بررسی روندهای تغییر و تحول در جهان و اثرات آن بر خانواده در تعریف و تبیین الگوی ایرانی اسلامی خانواده باید مورد توجه قرار گیرد، توضیح داد: در واقع در کنار الگوی تعریف شده، وضعیتهای محتمل نیز باید شناسایی شده و برای مواجهه با سناریوهای محتمل برنامه ریزی دقیقی صورت گیرد.
نگاهداری گفت: به طور مشخص وضعیت خانواده در آینده هوش مصنوعی به چه صورتی خواهد بود؟ فرصتها و تهدیدهایی که هوش مصنوعی برای خانواده دارد چیست؟ الزامات استحکام خانواده تمدنی در جریان این کلان روندها چیست؟ و در مسیر تحولاتی که در بستر فردگرایی رقم میخورد چگونه می توان پیوندهای خانوادگی را پایدار و مستحکم نگه داشت؟ سازوکار نهادی این مهم چیست و چه الزامات اجرایی دارد؟
وی با اشاره به گزارشهای مرکز پژوهشهای مجلس در سه سطح، یعنی وضعیت خانواده در نسبت با الگوهای موجود در سیاستهای کلی خانواده، کلان روندهای تأٍیرگذار بر خانواده و نهادهای کمک رسان به آن، گفت: در این مرکز آمادگی همکاری در سطوح مختلف سیاست گذاری، تقنینی و تدوین راهبردهای اجرایی وجود دارد.
ضرورت تبیین الگوی سوم زن
رئیس مرکز پژوهشهای مجلس گفت: نکته بسیار مهم دیگر این است که باوجود اینکه این همایش با محوریت خانواده تشکیل شده، اما با توجه به اهمیت نقش زن در خانواده به عنوان فردی با عاملیت پررنگ در تربیت نیروی انسانی و در ابعاد گسترده تر تربیت جامعه، باید شبکه مسائل آن مورد بررسی قرار گرفته و الگوی سوم زن نیز در نسبت با الگوی مطلوب خانواده تعریف شود.
وی با بیان اینکه خانواده محوری نیاز به بازتعریف نقشهای آن دارد، خاطرنشان کرد: الگوی سوم زن مسلمان که نه در نظام گفتمانی الگوی غربی و نه در نظام گفتمانی الگوی شرقی قرار میگیرد و تعارضهای نقشی زنان در آن به حداقل میرسد، مادری در اولویت است و رشد و شکوفایی زنان نیز در کنار آن تحقق پیدا میکند، نیز نیاز به بازتعریف الگوی خانواده دارد./
پایان پیام
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.