بابک نگاهداری رییس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در آیین افتتاحیه دوازدهمین همایش سالانه اقتصاد مقاومتی که با محور نظم نوین جهانی، بازآفرینی قدرت ایران، امروز(سه‌شنبه ۲۷ آبان ۱۴۰۴) در مرکز پژوهش‌های مجلس برگزار شد، بیان داشت: سخنانم را با طرح این سوال مطرح می‌کنم که بزرگترین خطری که اقتصاد ایران را در شرایط امروز تهدید می‌کند چیست؟ اگر بخواهم به این سوال پاسخ دهم باید بگویم که اعتقاد دارم بزرگترین تهدید این است که ما با عینک گذشته، اقتصاد منفعل و نفتی بخواهیم به آینده نگاه کنیم.
برگشت به گذشته و اقتصاد نفتی سرابی بیش نیست
وی افزود: اگر ما در دهه‌های گذشته نفت می‌فروختیم و دلار حاصل از آن را در بخش‌های مصرفی، صنعتی و غیره سرمایه‌گذاری و نیازهای کشور را مرتفع می‌کردیم، این موضوع به اتمام رسیده و حتی اگر تحریم ها هم لغو شود، بنا به علل مختلف بازگشت به گذشته یک سرابی بیش نیست.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، اضافه کرد: اینکه عده‌ای فکر کنند که می‌توانیم شرایط دهه ۷۰ و ۸۰ را برگردانیم، حتی اگر تحریم‌ها رفع شود، به دلیل شرایط اقتصاد داخل ایران و نظم اقتصادی جدید جهان، این برگشت سراب است، چرا که دنیا به سمت افزایش ایمن سازی زنجیره‌های انرژی خودش رفته و از انرژی‌های فسیلی کمتر استفاده می‌کند و به سمت انرژی‌های تجدید پذیر در حرکت است.
وی با بیان اینکه در شرایط فعلی، بازیگر پرریسکی مثل ایران شاید مطلوب خیلی از کشورها نباشد که بخواهند نیاز انرژی خود را با تمرکز روی ایران مرتفع کنند، گفت: در این شرایط اگر بخواهیم بخشی از نیازهای صنعتی خود را با فروش نفت به شرق آسیا جبران کنیم، آیا این کفاف نیازهای پیشرفت و توسعه ما را با اهداف بلندی که در برنامه‌های توسعه و چشم انداز طراحی کردیم، خواهد داد؟ در حالی که با این روند، حداکثر بتوانیم اقلام اساسی و نیازهای خیلی ضروری کشور را نه با رویکرد توسعه بلکه فقط برای نیاز اولیه جبران کنیم.
نگاهداری با بیان اینکه ارزش حقیقی صادرات نفتی کشور، معادل دهه ۷۰ است، تصریح کرد: در حالی که صادرات نفتی کشور افت قابل توجهی از ارزش خرید نسبت به آن دوران پیدا کرده است و به قول معروف جاده پیچیده اما مثل اینکه ما حواسمون نبوده که ما هم باید بپیچیم. یعنی در واقع سطح انتظارات مردم و رفتار دولت مردمان را وقتی می بینیم متوجه می شوند که خیلی توجهی به این تغییرات ندارند.
وی گفت: یعنی انتظارت مردم و مدل رفتار مسئولان همانند دهه ۹۰ است اما درآمدهای کشور دیگر همانند آن دوران نیست و این باعث شکاف بین وضعیت کشور و انتظارات شده است. در واقع ما با یک نقطه عطف مواجه هستیم و امروز جمع شدن ما در این همایش تلاشی برای رساندن این پیام به مسئولان است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، ادامه داد: در سال های اخیر ما با افت رشد اقتصادی و افزایش تورم مواجه هستیم. از سوی دیگر انواع ناترازی ها بروز کرده است. این موارد به دلیل عدم درک همان شرایط جدیدی است که توضیح دادم.
زلزله ژئوپلتیکی، تجزیه اکونومیکی و پایان دوران جهانی سازی در دنیا
وی در ادامه سخنان خود به شرایط بین المللی پرداخت و گفت: اگر برای ایران پایان زیست نفتی بوده است برای دنیا پایان دوران جهانی سازی است. جهان در حال حاضر به سمت چند تکه شده در حال حرکت است و برخی معتقد هستند که زلزله ژئوپلتیکی و برخی از تجزیه اکونومیکی و تعابیر دیگر و در واقع هر تعبیری که استفاده کنیم شاهد تغییر و تحولات در جریان سرمایه گذاری، تجارت و دیگر تحولات بین المللی هستیم.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، گفت: اگر شما می بینید که در شرایط جهانی از ابزار تحریم به صورت فراگیر استفاده می شود و اگر می بینیم که از ابزار تسویه های مالی به عنوان سلاح استفاده می شود و شاهد جنگ تعرفه ای هستیم و اگر کنترل صادراتی و تعرفه های تهاجمی می بینیم همه اینها نشانه های ظهور شرایط جدید است.
وی تصریح کرد: صندوق بین المللی پول هم اذعان کرده که جهانی سازی به پایان رسیده است. جنگ اوکراین هم این امر را تشدید کرده است. رشد تجارت بین بلوک های اقتصادی چهار الی شش درصد نسبت به رشد تجارت داخل بلوک ها کاهش پیدا کرده است. این امر نشان می دهد که بی اعتمادی بین قدرت های جهانی افزایش پیدا کرده است.
آمریکا تحریم های خود را به ۱۰۰ کشور گسترش داده است
نگاهداری افزود: در این فضای بی اعتمادی، قطعا تحریم، جنگ اقتصادی و جنگ تعرفه ای افزایش پیدا می کند. آمریکا تحریم های خود را به ۱۰۰ کشور افزایش داده است. بسته های تحریمی اتحادیه اروپا هم بیشتر شده است. تحریم از یک استثنا تبدیل به یک قاعده شده است.
وی افزود: سرجمع شرایط جهانی و شرایط داخلی، پیام هایی برای ما دارد. ما باید این شرایط را درک کنیم که این از هم گسیختن زنجیرهای ارزش جهانی و چند تکه شدن در حقیقت یک فرصت بازآفرینی برای کشور ما ایجاد می کند. وقتی که تحریم ها افزایش پیدا می کند کشورها را به این سمت می برد که جهان های موازی ایجاد کنند. در حوزه انرژی، ابزارهای مالی و دیگر حوزه ها مسیرهای امن برای خود ایجاد کنند.
نگاهداری با بیان اینکه نمی خواهیم ایران یک جزیره جدا باشد، گفت: ما نیازمند فهم استراتژیک و اراده ملی برای بازآفرینی قدرت خود هستیم. این بازآفرینی قدرت ملی دارای ستون هایی است.
باید به هاب تجارت انرژی تبدیل شویم
وی در اشاره به این ستون های مهم، یکی از این ستون ها را قطعا حوزه انرژی دانست و گفت: باید از یک صادر کننده نفت خام تبدیل به هاب انرژی و در یک قدم بعدی هاب تجارت انرژی شویم که می تواند یکی از چرخش های تحول آفرین ما باشد، در عرصه ترانزیت هم موقعیت جغرافیایی ما به کشور این امکان را می دهد که در مسیر کریدورهای شمال به جنوب و شرق به غرب تبدیل به هاب و زنجیره ارزش اقتصادی شمال به جنوب و شرق به غرب و برای کشور فرصت سازی کنیم.
می‌توانیم انبار استراتژیک منطقه در زمینه دارو و غذا باشیم
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، سپس به حوزه امنیت غذایی و اقلام اساسی اشاره کرد و گفت: ما ظرفیت های لجستکیی داریم که به جای وارد کننده همیشه نگران تجهیزات اساسی و دارو تبدیل به انبار استراتژیک منطقه در زمینه دارو و غذا باشیم و خود تبدیل به ثبات بخش منطقه در این زمینه باشیم.
وی گفت: در صنعت و فناوری هم می‌توانیم به سمت شبکه سازی با کشورهایی که آن ها هم به دنبال امن سازی زنجیره ارزش خود هستند، حرکت کنیم و این با تقویت شرکت های دانش بنیان ممکن خواهد بود. ضمن آنکه در کنار آن باید به متنوع سازی ابزارهای مالی فکر و عمل کنیم.
نگاهداری در بخش دیگری از سخنان خود گفت: بحث بازآفرینی قدرت ایران فقط افزایش عدد تولید نیست بلکه بسته و عرصه کاملی از قدرت ملی در ابعاد مختلف است. ارتقای تاب آوری، تنوع بخشی به شرکا، جانمایی جدید ایران در صحنه بین الملل و مواردی اینچنینی از جمله مولفه های این حوزه است.
جامعه ایران باید به دنبال خلق معنای جدید باشد
وی تصریح کرد: نظام تصمیم گیری ما دچار فرسودگی شده و در افق گشایی های پیش دستانه، با تاخیر و فرصت سوزی مواجه است. جامعه ایران باید به دنبال خلق معنای جدید باشد و این بازآفرینی قدرت ایران همان معنای جدید است.
رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس، در پایان تاکید کرد: مرکز پژوهش های در این زمینه آماده همکاری با دولت و مجلس و ارائه نقش راه در این زمینه است./پایان پیام
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.