دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ در گزارش« آسیب‌شناسی هنرستان‌های جوار صنعت و کارخانه و ارائه راهکارهای اصلاحی (در راستای اجرایی‌سازی بند «ث» ماده (۸۹) قانون برنامه هفتم پیشرفت)» آورده است که آموزش پیوند خورده با محیط کار، برای تربیت نیروی انسانی که درکی واقع‌بینانه‌ای از محیط تولید داشته باشد از دیرباز مورد توجه نظام آموزشی بوده است.
در این گزارش تصریح شد که یکی از الگوهایی که برای تأمین چنین نیازی مورد توجه قرار گرفته، ایجاد هنرستان‌های جوارکارخانه است. هنرستان جوار، واحدی آموزشی است که در چارچوب موافقت‌نامه میان وزارت آموزشوپرورش و واحدی تولیدی یا خدماتی تأسیس می‌شود و هنرجویان آن، مهارت را در ارتباط با واقعیات این واحد تولیدی/ خدماتی، فرامی‌گیرند. تأمین فضای آموزشی، تجهیزات، کارکنان اداری و هنرآموزان دروس تخصصی به‌عهده واحد تولیدی است و برنامه درسی، مدیر و معلمان دروس پایه و عمومی را وزارت آموزشوپرورش تأمین می‌کند تا درنهایت آن واحد تولیدی/ خدماتی بتواند نیروی کار خود را از میان فارغ‌التحصیلان تأمین نماید.
در این گزارش بیان شد که تحقق اهداف هنرستان‌های جوارکارخانه با موانعی مانند عدم ماندگاری هنرجویان در کارخانه پس از اتمام تحصیل به‌دلایلی ازجمله سربازی هنرجویان، فقدان انگیزه صاحبان صنایع و کارخانجان به‌دلیل هزینه‌های بالای آموزش، عدم شراکت صنایع در مدیریت و برنامه‌ریزی درسی، عدم کفایت قوانین حاکم بر هنرجویان (ازجمله بیمه و دستمزد) و وضعیت مبهم اشتغال به‌کار ایشان، ابهامات قانونی در تأسیس و اداره هنرستان توسط کارخانجات و صنایع (اعم از دولتی و غیردولتی) و عدم تناسب برنامه‌درسی رشته‌های تحصیلی با نیاز کارخانجات و صنایع و بعضاً طولانی بودن زمان تحصیل، مواجه می‌باشند. با توجه به بررسی‌های انجام شده، راهکارهایی مانند اصلاح برخی از مواد قانون کار، قانون مدیریت خدمات کشوری، قانون تأمین اجتماعی و دستورالعمل ساماندهی امور مشمولین امریه مامور به دستگاههای اجرایی غیرنظامی و بازنگری برنامه درسی رشته‌های تحصیلی پیشنهاد شده است.
در یافته های این گزارش مرکز پژوهش ها آمده که هنرستان‌های جوار در قالب واحدهای آموزشی فنی و مهارتی مستقر در یک کارخانه یا واحد تولیدی اجرا فعالیت می‌نماید. این هنرستان‌ها، یک واحد آموزشی هستند که در چارچوب موافقت‌نامه میان وزارت آموزش و پرورش و واحد تولیدی تأسیس شده و هنرجویان در آن نوع خاصی از صنعت را در ارتباط با آن واحد تولیدی فرا می‌گیرند. فضای آموزشی، امکانات فیزیکی و کادر اداری و خدماتی و معلمان دروس تخصصیِ کارگاهی و آزمایشگاهی به‌عهده واحد تولیدی است و برنامه درسی و مدیر و معلمان دروس پایه و عمومی را وزارت آموزش و پرورش تأمین می‌کند. هنرجویان مدرک تحصیلی دیپلم هنرستانی اعطا شده و پس از فارغ‌التحصیلی می‌توانند در واحد تولیدی مشغول به‌کار شوند. با توجه به مزیت‌های این هنرستان‌ها قانون‌گذار در برنامه هفتم پیشرفت بر گسترش آنان حکم کرد اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که به دلایلی که بخشی از آن‌ها مسائل سیاستی می‌باشد، تحقق اهداف این هنرستان‌ها با چالش‌هایی مواجه است.
در این گزارش آمده که برای رفع فاصله ایجاد شده میان اتمام تحصیل و آغاز به کار هنرجویان پسر به دلیل خدمت وظیفه عمومی (سربازی) پیشنهاد می‌شود با توجه به اصل صد‌وچهل‌وهفتم (۱۴۷) قانون اساسی و فصل هشتم قانون خدمت وظیفه عمومی که استفاده دستگاههای غیرنظامی از خدمات کارکنان وظیفه عمومی در «امور تولیدی» را مشروط به اینکه به آمادگی رزمی نیروهای مسلح آسیبی وارد نیاید، مجاز می‌داند، در دستورالعمل امور مشمولین امریه مأمور به دستگاههای اجرایی غیرنظامی کشور مصوب ۱۳/۰۸/۱۴۰۰ ستاد کل نیروهای مسلح دایره مشمولان از «فارغ‌التحصیلان دانشگاهی» فراتر رفته و «فارغ‌التحصیلان هنرستان‌های جوار» را نیز دربرگیرد. در خصوص کارخانه‌های غیردولتی نیز می‌توان با الگوگیری از مدل امریه سربازان در شرکت‌های دانش‌بنیان، با تعریف سهمیه‌هایی در نیروهای وظیفه قرارگاه مهارت‌آموزی سربازان ستاد کل نیروهای مسلح یا سهمیه ویژه نیروی امریه وزارت آموزشوپرورش، فارغ‌التحصیلان هنرستان‌های جوار را پس از پذیرش به‌عنوان نیروی وظیفه امریه در این دستگاه‌ها، به به واحدهای صنعتی دارای هنرستان‌های جوارکارخانه مأمور کرد.
در ادامه پیشنهادات این گزارش نهاد پژوهشی آمده که برای افزایش انگیزه صنایع در راه‌اندازی هنرستان‌ها پیشنهاد می‌شود مشوق‌هایی برای صنایع در نظر گرفته شده و نظارت جدی بر اجرای آیین‌نامه همکاری وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها و مراکز تولیدی و آموزشی در اجرای نظام جدید آموزش متوسطه مصوب سال ۱۳۷۱ و آیین‌نامه تقویت و توسعه مهارت‌آموزی دانش‌آموزان مصوب سال ۱۴۰۳ هیئت‌وزیران صورت گیرد؛ و الحاق یک بند با عنوان (بند «ج») به ماده (۱۱۲) قانون کار برای تحت پوشش قانون کار قرار گرفتن هنرجویان هنرستان‌های جوار که متن پیشنهادی آن بدین شرح است: بند «ج»: به‌کارگیری افراد با سن ۱۵ تا ۱۸ سال که در هنرستان جوار صنعت و کارخانجات مشغول به تحصیل می باشند، به‌عنوان کارآموز بلامانع است.
متن کامل گزارش را اینجا بخوانید .
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.