دفتر مطالعات مدیریت این مرکز در گزارش «شفافیت در شهرداری‌ها و حکومت‌های محلی: شاخص‌های ارزیابی شفافیت در شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران» آورده که شفافیت در شهرداری‌ها و حکومت‌های محلی یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش اعتماد عمومی و مبارزه با فساد است. این مفهوم به انتشار عمومی و سیستماتیک اطلاعات اشاره دارد و ضروری است که این اطلاعات به‌صورت الکترونیکی و در فرمت‌های استاندارد منتشر شود. در گزارش حاضر، استخراج شاخص‌های ارزیابی شفافیت شهرداری و شورای اسلامی شهر تهران مورد بررسی قرار گرفته است.
در این گزارش تصریح شده که تحلیل قوانین مرتبط با شفافیت نشان می‌دهد که علی‌رغم وجود تلاش‌هایی برای تقویت این مفهوم، موانع ساختاری و عدم اجرای مؤثر قوانین همچنان وجود دارد. گزارش به بررسی نقاط قوت و ضعف نظام قانونی کشور در زمینه شفافیت پرداخته و تجارب به‌دست‌آمده را به‌عنوان الگویی برای سایر شهرها معرفی می‌کند.
در ادامه این گزارش بیان شده که امروزه انتشار رتبه‌بندی‌های مقایسه‌ای در میان شهرها به عنوان یکی از راهکارهای ایجاد شفافیت در شاخص‌ها و زیرشاخص‌های توسعه و پیشرفت برای ذی‌نفعان مختلف شهرها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رتبه‌بندی‌ها با توجه به اهداف خود با ایجاد شاخص‌های ترکیبی در زیر موضوعات مرتبط با هدف خود، اندازه‌گیری آنها با روش‌های معتبر پیمایشی یا ثبتی و وزن‌دهی به آنها در یک مکانیسم ایجاد شاخص ترکیبی، امتیازی برای شهر مورد نظر در شاخص محاسبه نموده و رتبه شهرهای مشارکت‌کننده در ارزیابی را با توجه به شاخص اندازه‌گیری شده تعیین می‌نمایند.
در این گزارش آمده که به این ترتیب شهروندان کنونی و آینده علاوه بر آگاهی از جایگاه شهر خود درمیان سایر شهرهای جهان، از وضعیت هر یک از شاخص¬های توسعه‌ای شهر خود اطلاع خواهند یافت. از آنجا که این شاخص‌ها و روش‌های اندازه¬گیری استاندارد شده و معمولا با استفاده از اطلاعات در دسترس در بسیاری از شهرها تولید شده‌اند، می‌توانند مبنای مناسبی برای انتخاب شاخص‌های انتشار وضعیت توسعه، پایداری و اندازه‌گیری آنها در شهرها باشند.
در این گزارش با بیان اینکه به‌طور کلی سه دلیل عمده را برای شفافیت حکومت‌های محلی و همچنین ارزیابی و رتبه‌بندی می‌توان نام برد. گفته شده که اول، با افزایش قدرت مالی و قدرت در سطح محلی، این امر امکان فساد را افزایش می دهد. دوم، یک رویکرد استاندارد برای ارزیابی، تعادل، عینیت و فرصت تبادل آزاد بهترین شیوه‌ها را تضمین می‌کند.
سوم، اثر رقابت. از آنجایی‌که این رتبه‌بندی‌ها فشار اجتماعی ایجاد کرده و انگیزه‌ای برای مقامات محلی برای رقابت برای کسب موقعیت بالاتر در رتبه‌بندی ایجاد می‌کند. بنابراین از آنجایی که شهرداران می‌خواهند در رتبه‌بندی پست‌های بالاتری کسب کنند (زیرا بر شهرت آنها در جامعه و فراتر از آن تأثیر می‌گذارد) برای بهبود جایگاه خود در رتبه‌بندی شفافیت تلاش خواهند کرد.
در بخش دیگری از این گزارش ذکر شده که قوانین مرتبط با شفافیت در شهرداری‌ها از جمله قانون انتشار و دسترسی آزاد به اطلاعات، هرچند تلاش‌هایی را در این زمینه انجام داده‌اند، اما موانع ساختاری و عدم اجرای مؤثر این قوانین همچنان وجود دارد. به‌علاوه، قوانین خاص شهرداری‌ها و آیین‌نامه‌های داخلی شوراها نیز بر لزوم شفافیت این نهادها تأکید دارند.
در این گزارش تصریح شده که در این مطالعه ابتدا تجربیات مشابه جهانی در زمینه شفافیت حکومت‌های محلی و مدیریت‌های شهری بررسی شد تا در تعریف شاخص‌ها، استانداردهای بین‌المللی شفافیت مدیریت شهری مد نظر قرار گیرد. همچنین اطلاعات منتشرشده روی وبسایت شوراها و شهرداری‌های کشور به صورت اجمالی مورد بررسی قرار گرفت تا استانداردهای بین‌المللی با در نظر گرفتن شرایط فعلی در کشور ما بومی‌سازی شده و شاخص‌هایی که تعریف می‌شود متناسب با موقعیت و شرایط فعلی شفافیت مدیریت شهری در ایران باشد.
در ادامه گزارش مرکز پژوهش ها آمده که این شاخص ها ازنظر ابعاد و زیر شاخص ها مورد مقایسه قرارگرفته‌اند و درنهایت با توجه به چند معیار معین تعدادی از زیر شاخص‌های آنها به‌عنوان زیر شاخص‌های مناسب برای بومی سازی در شهرداری تهران مورداستفاده قرارگرفته‌اند. برخی از این شاخص ها مستقیماً شاخص‌های شفافیت در شهرداری ها و یا شوراهای شهر هستند و برخی دیگر شاخص‌های شهری در حوزه‌های مختلف که نمایشگر عملکرد شهر در حوزه¬های کارکردی مختلف است.
در این گزارش آمده که دسته‌بندی‌های چهارگانه طراحی‌شده از کلی‌ترین سطح تا جزئی‌ترین سطح به ترتیبْ شاخص، زیرشاخص، مولفه و گویه نامیده می‌شود و گویه آن سوال مشخصی است که با مراجعه به وبسایت شورا یا شهرداری باید به آن پاسخ گفت.
در گزارش مرکز پژوهش ها گفته شده که در حوزه ارزیابی شفافیت شهرداری، در ۵ دسته اصلی مالی، منابع انسانی، شهرسازی، املاک و پژوهش‌ها، بیش از ۴۰ مولفه برای ارزیابی ارائه شده است. همچنین در حوزه اریابی شفافیت شوراهای اسلامی در ۵ دسته اصلی صحن، کمیسیون و کمیته،اعضا، سازمان و هیئت رئیسه حدود ۳۰ مولفه برای ارزیابی ارائه شده است.
در این گزارش بیان شده که شاخص‌های ارائه شده برای ارزیابی نیازمند ایجاد بسترهایی برای ارزیابی است، تقویت زیرساخت‌های فناوری اطلاعات از جمله این بسترها است. در توضیح این محور بیان شده که استفاده از فناوری‌های نوین برای انتشار اطلاعات به‌صورت الکترونیکی و در قالب‌های استاندارد می‌تواند فرآیند شفافیت را تسهیل کند. ایجاد پلتفرم‌های آنلاین برای دسترسی آسان‌تر شهروندان به اطلاعات شهرداری‌ها یک ضرورت است. سیاستگذاران باید به توسعه و بهبود زیرساخت‌های فناوری اطلاعات توجه ویژه‌ای داشته باشند تا اطلاعات به‌صورت الکترونیکی و در فرمت‌های استاندارد منتشر شود. این امر می‌تواند به تسهیل دسترسی عمومی به اطلاعات کمک کند.
محور بعدی نظارت مستقل است. در توضیح این محور بیان شده که ایجاد نهادهای نظارتی مستقل برای ارزیابی مستمر عملکرد شهرداری‌ها و شوراها در زمینه شفافیت، می‌تواند به افزایش پاسخگویی و کاهش فساد کمک کند. این نهادها باید دارای اختیارات کافی برای بررسی عملکرد شهرداری‌ها باشند.
در ادامه به تقویت قوانین موجود اشاره شده و آمده که بازنگری و تقویت قوانین مرتبط با شفافیت، به‌ویژه در زمینه نظارت بر عملکرد مالی و اداری، ضروری است. این قوانین باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که ضمانت اجرایی کافی داشته باشند. لازم است که قوانین موجود در حوزه شفافیت تقویت شوند تا موانع ساختاری پیش روی تحقق شفافیت برطرف گردد. این شامل بازنگری در قوانین موجود و تصویب قوانین جدید برای تسهیل دسترسی به اطلاعات عمومی است.
در ادامه به تشویق مشارکت عمومی اشاره شده و آمده که سیاستگذاران باید راهکارهایی برای تشویق مشارکت عمومی در فرآیندهای تصمیم‌گیری ارائه دهند. این امر می‌تواند از طریق ایجاد بسترهای مناسب برای نظارت عمومی و جمع‌آوری نظرات شهروندان انجام شود.
محور آخر آموزش و فرهنگ‌سازی است. در گزارش مرکز پژوهش ها در مورد این محور بیان شده که برگزاری دوره‌های آموزشی برای کارکنان شهرداری و شوراها در زمینه اهمیت شفافیت و نحوه اجرای آن، می‌تواند به ایجاد فرهنگی پایدار در راستای شفافیت کمک کند.
متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید:
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.