دفتر مطالعات زیربنایی این مرکز در گزارش «تحلیل سیاست‌های جذب جوانان در مناطق روستایی و بخش کشاورزی، دلالت‌هایی برای نظارت و قانونگذاری» آورده که با وجود رشد چشمگیر دانش آموختگان مرتبط با توسعه روستایی و پای کار بودن گروه‌های جهادی و همچنین خدمات‌رسانی ارزنده‌ای که بعد از انقلاب اسلامی به روستاهای کشور صورت گرفته است، اما این مناطق از جذابیت لازم برای زیست جوانان برخوردار نشده‌اند.
در ادامه توضیح داده شده که گزارش حاضر با توجه به نقش کلیدی جوانان در مناطق روستایی، ضمن بررسی قوانین مربوطه و آسیبشناسی طرح‌ها و برنامه‌های اجراشده در کشور، مروری بر تجارب جهانی داشته و در نهایت، سیاستهایی را برای جذب جوانان در مناطق روستایی و بخش کشاورزی ارائه داده است. طرح‌ها و اقدامات مذکور، با چالش‌های مختلفی ازجمله نداشتن برنامه راهبردی و جامع، ضعف در دانش و مهارت‌های برنامه‌ریزی روستایی، کم‌توجهی به نیازهای اجتماعی و فرهنگی، موقتی بودن برنامه‌ها، غلبه رویکرد ارائه تسهیلات مالی و ارائه نشدن خدمات کسب‌وکار در قالب سازوکار مناسب همراه بوده است.
در این گزارش تصریح شده که تجارب جهانی نشان می‌دهد که برخی کشورها مجموعه‌ای از برنامه‌های اقتصادی، اجتماعی و سیاسی را برای ارتقای جایگاه جوانان در مناطق روستایی در نظر گرفته‌اند. بهبود مشارکت در سیاستگذاری، تأمین فضای اسکان و زیرساخت‌های مورد نیاز، ایجاد فضاهایی برای آزمایش ایده‌های نوآورانه و تسهیل ورود نیروی کار از مدرسه و دانشگاه به بخش کشاورزی و کسب‌وکار فناوری پایه، ازجمله این اقدامات بوده است.
در این گزارش گفته شده که براساس بررسی‌های صورت گرفته در جهت ماندگاری و جذب جوانان در مناطق روستایی کشور نیاز است تا چارچوب جامعی از برنامه‌ها و اقدامات، تحت عنوان «برنامه اقدام جامع جذب و به کارگیری جوانان در مناطق روستایی» تدوین و در ادامه آن احکام قانونی مناسب برای پایدارسازی چارچوب مربوطه تقنین شود.
در بخش یافته های کلیدی هم آمده که بررسی تجارب کشورهای منتخب مؤید این موضوع است که در جهت ارتقای جایگاه جوانان روستایی، سیاست‌ها و برنامه‌های مختلفی تدوین و اجرا شده است.
ایجاد فرصت‌های شغلی مناسب و ارائه خدمات و آموزش‌های کسب‌وکار و توانمندسازی روان‌شناختی و تقویت مشارکت جوانان در فرایندهای تصمیم‌گیری به‌واسطه ایجاد انجمن‌ها و گروه‌های ویژه جوانان در راستای واگذاری مسئولیت‌های بیشتر به آنان از جمله این موارد هستند.
ایجاد زیرساخت‌ها و ارائه خدمات اجتماعی هم در این گزارش مورد اشاره قرار گرفته و بیان شده که فراهم کردن فضای کار برای جوانان از طریق در اختیار قرار دادن زمین و تأمین تسهیلات و تجهیزات مورد نیاز برای تولید در قالب سازوکارهایی مانند پارک‌های کشاورزی و ارتقای روابط بین نهادهای دولتی با نهادهای غیرانتفاعی و بخش خصوصی باید در دستور کار قرار گیرد.
در ادامه پیشنهاداتی مطرح شده و آمده که تدوین و اجرای «برنامه اقدام جامع جذب و به‌کارگیری جوانان در مناطق روستایی» باید مدنظر باشد. در جهت پاسخ‌گویی به نیازهای مختلف جوانان روستایی نیاز است تا چارچوب جامعی از برنامه‌ها و اقدامات تدوین و ملاک عمل قرار گیرد.
در ادامه توضیح داده شده که پیشنهاد می‌شود چنین چارچوبی تحت عنوان «برنامه اقدام جامع جذب و به‌کارگیری جوانان در مناطق روستایی» تهیه شود. وزارت جهاد کشاورزی به‌عنوان متولی اصلی در همکاری با وزارت ورزش و جوانان، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت عتف، سازمان برنامه‌وبودجه، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی ایران، نهادهای انقلابی، گروه‌های جهادی و سمنها، باید برنامه مذکور را تدوین و اجرا کند. این طرح دربرگیرنده مجموعه‌ای از اقدامات به شرح زیر است:
تعریف سازوکار تخصصی شکل‌گیری کسب‌وکارهای جذاب و فناوری پایه برای جوانان هم یکی دیگر از پیشنهادات است. در این بخش توضیح داده شده که تجارب جهانی در قالب سازوکارهایی مانند مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌های کسب‌وکار، بر ارائه مجموعه‌ای از خدمات توسعه کسب‌وکار شامل آموزش و توانمندسازی مهارت‌های شغلی و تسهیل در دسترسی به بازار تأکید داشته‌اند. تجربه‌نگاری این موضوع و ارائه سازوکارهای مربوطه در قالب «مراکز جهاد اقتصادی روستایی و عشایری» در گزارش کارشناسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی با عنوان «راهبری توسعه کارآفرینی دانش‌بنیان در مناطق روستایی و عشایری» با شماره مسلسل ۱۹۵۲۲ ارائه شده است.
تعریف و اجرای طرح‌های تشویقی برای جوانان به‌ویژه در زمینه‌هایی چون تأمین زمین و زیرساخت‌ها و سایر امکانات مورد نیاز برای تولید، تأمین مسکن و بهبود زیرساخت‌های اطلاعاتی و فناوری ارتباطات و فعال‌سازی شرکت‌های تعاونی روستایی، شرکت‌های سهامی زراعی و کشت و صنعت‌ها با استفاده از ظرفیت جوانان مستعد هم در این گزارش پیشنهاد شده است.
در بخش دیگری از این گزارش هم بیان شده که فراهم کردن زمینه‌های اثربخشی جوانان در تصمیم‌گیری‌های عمومی مرتبط با روستا از طریق تشکیل بدنه‌ای کارشناسی در زمینه «امور جوانان روستایی» در ذیل کمیته برنامه‌ریزی شهرستان‌ها و ترویج ارزش‌ها و مزیت‌های زندگی در روستا و معرفی جوانان موفق روستایی با همکاری وزارت جهاد کشاورزی و صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران هم از پیشنهادات این گزارش است.
در این گزارش تشکیل دبیرخانه هماهنگ‌کننده اقدامات و برنامه‌های نهادهای دولتی و عمومی در «سازمان پیشرفت و آبادانی روستاها و امور عشایری» هم مورد توجه قرار گرفته است. در این گزارش توضیح داده شده که بر طبق موازین بند «الف» ماده (۵۱) قانون برنامه هفتم پیشرفت، پیش‌بینی شده است، ضرورت خواهد داشت تا کلیه فعالیت‌های مرتبط با جوانان روستایی، در هماهنگی با سازمان پیشرفت و آبادانی روستاها و امور عشایری و در قالب یک دبیرخانه هماهنگ‌کننده، تعریف و به انجام برسد. این دبیرخانه موظف خواهد بود تا با ایجاد یک پایگاه داده، به‌کارگیری جوانان و ایده‌های خلاقانه در مناطق روستایی را رصد و ارزیابی کرده و در تعامل با دستگاه‌های مربوطه اقدامات لازم را پیش‌بینی و به انجام برساند و حمایت ویژه از آنها به عمل آورد.
در این گزارش گفته شده که شایان ذکر است که در تدوین و اجرای «برنامه اقدام جامع جذب و به‌کارگیری جوانان در مناطق روستایی»، باید عملیاتیسازی سیاست‌های موجود و بهره‌گیری از تجارب طرح‌های گذشته ازجمله «قانون راجع به واگذاری زمین به تحصیل‌کرده‌های کشاورزی»، «طرح سربازان سازندگی» و «طرح مهندسین ناظر مزارع گندم» که به‌رغم نقاط قوت متوقف شده و یا به سرانجام مشخصی نرسیده‌اند، مورد تأکید قرار گیرد.
در بخش دیگری از این گزارش می خوانیم که تدوین احکام قانونی تسهیلگر در زمینه شکوفاسازی توان جوانان روستایی: در راستای ایجاد پشتوانه قانونی برای «برنامه اقدام جامع جذب و به‌کارگیری جوانان در مناطق روستایی»، ضرورت دارد احکام قانونی جامعی با محوریت موضوعاتی مانند تعریف سازوکار ایجاد اشتغال و توسعه کارآفرینی، تأمین زمین و زیرساخت‌های تولیدی مورد نیاز، تأمین مسکن، ارتقای مشارکت و نقش‌آفرینی اجتماعی – سیاسی جوانان، حمایت از استارت‌آپ‌ها و شرکت‌های نوآور و دانش‌بنیان، سازوکار ارتباط دانشجویان و دانش‌آموختگان با جامعه روستایی و بخش کشاورزی، تعریف مشوق برای مهاجرت معکوس و موارد مشابه دیگر تدوین شود.
در آخرین بخش پیشنهادات گفته شده که همچنین ضرورت دارد «قانون افزایش بهره‌وری بخش کشاورزی و منابع طبیعی» به نحوی اصلاح شود که دوره‌های عملی کارورزی برای دامنه وسیع‌تری از رشته‌های مرتبط با کشاورزی و توسعه روستایی تعریف شود. بهترین رویکرد آن است که احکام مورد نیاز، در قالب طرح جامع توسعه روستایی کشور (ثبت ۳۵) مورد توجه قرار گیرند.
متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید:
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.