دفتر مطالعات انرژی، صنعت و معدن در گزارش «ارزیابی وضعیت مصرف گاز طبیعی در صنعت فولاد و ارائه راهکارهایی جهت رفع ناترازی» آورده که صنعت فولاد یکی از صنایع زیرساختی و ارزآور کشور محسوب‌می‌شود. تولید در این صنعت در کشورمان به میزان تقریباً ۹۰ درصد با استفاده از روش احیا مستقیم صورت‌می‌گیرد که مبتنی‌بر استفاده از گاز طبیعی است. این روش در کشور به‌واسطه وجود ذخایر سرشار گاز طبیعی و در نتیجه پایین بودن سهم هزینه انرژی در کل هزینه تولید این صنعت، توسعه پیدا کرده است.
در این گزارش تصریح شد که امروزه تقریباً ۵/۷۱ درصد فولاد خام جهان به‌کمک روش کوره بلند تولید می‌شود. نتایج مطالعات نشان‌می‌دهد که مجموع مصرف انرژی در تولید فولاد به‌روش احیا مستقیم، بیش از چهار برابر روش کوره بلند است. صنعت فولاد کشور طی سال‌های گذشته و با بروز ناترازی میان مصرف و تولید گاز طبیعی، به‌ویژه در فصل سرد سال، دچار چالش‌های متعددی شده‌است.
در ادامه این گزارش آمده که صنعت فولاد، یکی از صنایع مهم و اثرگذار در کشور است که با توجه به ظرفیت‌های موجود در تولید این محصول و دیگر محصولات وابسته، قابلیت فراوانی برای ارزآوری و ایجاد اشتغال در کشور دارد. درحال‌حاضر ایران، دهمین تولید‌کننده بزرگ فولاد جهان و اولین تولید‌کننده آهن اسفنجی بر پایه گاز در جهان به‌شمار می‌رود.
در یافته های این گزارش مرکز پژوهش ها آمده که زنجیره ارزش فولاد حدود ۱۸ درصد ارزش صادرات غیرنفتی کشور را در سال ۱۴۰۲ به خود اختصاص داده است. تولید فولاد در کشورمان به میزان تقریباً ۹۰ درصد با استفاده از روش احیا مستقیم صورت‌می‌گیرد که مبتنی‌بر استفاده از گاز طبیعی است. زنجیره فولاد با مصرف بیش از ۱۲ میلیارد مترمکعب، ۵ درصد از کل مصرف گاز طبیعی کشور را در سال ۱۴۰۲ به خود اختصاص داده است. ازاین‌رو به‌دلیل اهمیت و جایگاه گاز طبیعی در این صنعت، میزان تأمین این منبع انرژی، تأثیر قابل‌توجهی بر عملکرد آن دارد.
در این گزارش بیان شد که در سالیان اخیر به‌واسطه محدودیت در افزایش ظرفیت تولید و ادامه روند رشد مصرف غیر بهینه در همه بخش‌ها، کشور دچار ناترازی در عرضه و تقاضای گاز طبیعی به‌ویژه در ماه‌های سرد سال شده‌است. صنعت فولاد نیز به‌عنوان یکی از صنایع انرژی‌بر که دارای وابستگی بالایی به گاز طبیعی در تأمین سوخت است، از این مسئله مستثنا نیست و محدودیت‌های تأمین پایدار انرژی می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر عملکرد این صنعت داشته‌باشد.
در ادامه این بخش از گزارش ذکر شده که به‌طورکلی تولید فولاد در دنیا به دو روش اصلی انجام می‌پذیرد که شامل روش کوره بلند (مبتنی‌بر استفاده از زغالسنگ) و احیای مستقیم است. امروزه تقریباً ۷۱/۵ درصد فولاد خام جهان به‌کمک روش کوره بلند و ۲۸/۴ درصد آن به‌روش احیای مستقیم و با استفاده از کوره‌های الکتریکی تولید می‌شود و ۰/۴ درصد آن به سایر روش‌هاست. با این وجود، در ایران در سال ۱۴۰۲ تنها ۹/۸۶ درصد فولاد تولید شده با روش کوره بلند و ۹۰/۱۴ درصد مبتنی بر احیای مستقیم (با استفاده از گاز طبیعی) بوده که ۷۶/۷۸ درصد آن از طریق کوره‌های قوس الکتریکی و ۱۳/۳۶ درصد آن از مسیر کوره‌های القایی تبدیل به محصولات میانی فولادی شده‌است. علت این شکل از توسعه صنعت فولاد در ایران به‌دلیل وجود منابع فراوان گازی در کشور عنوان شده‌است.
در توضیح دیگر یافته های گزارش مرکز پژوهش ها بیان شده که از آنجا که بیشترین مصرف گاز در زنجیره فولاد، مربوط به حلقه تولید آهن اسفنجی است، برای پیش‌بینی مصرف گاز مورد استفاده در صنعت فولاد، لازم است مجوزهای ارائه شده به تولید آهن اسفنجی مورد بررسی قرار گیرد. بر این اساس به نظر می‌رسد تا سال ۱۴۱۰ مجموعاً ۴۰ میلیون تن از مجوزهای در حال احداث تولید آهن اسفنجی قابلیت تحقق دارند. بر این اساس ظرفیت تولید این محصول در پایان سال ۱۴۰۴ به بیش از ۵۳ میلیون تن و در پایان سال ۱۴۱۰ به بیش از ۸۰ میلیون تن خواهد رسید. با حذف مجوزهای ارائه شده به روش‌های تولید مبتنی‌بر زغالسنگ، میزان گاز مورد نیاز واحدهای احیا در پایان سال ۱۴۰۴ به بیش از ۱۵/۶ میلیارد مترمکعب و در پایان سال ۱۴۱۰ به بیش از ۲۳/۴ میلیارد مترمکعب خواهد رسید. شایان‌ذکر است که که میزان مصرف گاز طبیعی این واحدها در سال ۱۴۰۲، ۱۰ میلیارد مترمکعب بوده؛ و این درحالی است که کشور در سال ۱۴۰۱ با حدود ۴۵ میلیارد مترمکعب ناترازی میان تولید و مصرف این حامل انرژی مواجه بوده است.
در این گزارش پیشنهاد شد که به‌منظور کاهش چالش‌های تأمین سوخت مورد نیاز واحدهای موجود تولید فولاد به‌روش احیای مستقیم راهکارهایی همچون استفاده از زغالسنگ به‌منظور تولید گازهای احیا‌کننده، حضور در بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی، ذخیره‌سازی گاز طبیعی (به‌صورت گاز طبیعی مایع‌شده و ذخیره‌سازی در مخازن زیرزمینی)، واردات گاز طبیعی، سرمایه‌گذاری در جمع‌آوری گاز مشعل یا در میدان‌های گازی کوچک قابل طرح است.
در ادامه پیشنهادات این گزارش آمده که با توجه به چالش‌های تأمین گاز طبیعی در کشور و بروز ناترازی میان تولید و مصرف این حامل انرژی و همچنین شدت یافتن آن در سال‌های پیش رو، به نظر می‌رسد می‌بایست برنامه توسعه صنعت فولاد با استفاده از روش احیای مستقیم مورد بازنگری قرار گرفته و بر تغییر مسیر توسعه فولاد کشور با استفاده از سایر روش‌های مرسوم و کم‌مصرف جهان تأکید شود.
متن کامل گزارش را اینجا بخوانید .
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.