دفتر مطالعات حکمرانی این مرکز در گزارش «هوش مصنوعی و نظام مردمسالاری: شناسایی چالشها، فرصتها و ارائه سیاست‌های راهبردی» آورده که این پژوهش به بررسی تأثیر هوش مصنوعی (AI) بر مردمسالاری دینی با تمرکز بر جمهوری اسلامی ایران پرداخته است. این مطالعه تأکید میکند که هوش مصنوعی در جوامع مردمسالار، فرصتها و چالش‌هایی توأمان را به همراه خواهد داشت.
در ادامه این گزارش بیان شده که مزایای بالقوه شامل تصمیم‌گیری مبتنی‌بر هوش مصنوعی، تسهیل مشارکت شهروندان و افزایش دقت و سرعت انتخابات است. بااین‌حال، نگرانی‌هایی در مورد کاهش مشارکت شهروندان، دست‌کاری سیستماتیک آرا، مسائل شفافیت و پیامدهای اخلاقی گسترده‌تر مانند توزیع و دسترسی نابرابر به منابع و انتشار اطلاعات نادرست از طریق فناوری جعل عمیق (Deep Fake) مطرح می‌شود. در پایان نقش حیاتی چارچوب‌های اخلاقی، سیاست‌ها و مقررات در مدیریت هوش مصنوعی در یک نظام مردمسالار دینی، برای حصول اطمینان از همسویی با اصول دینی، عدالت و کرامت انسانی مورد تأکید قرار می‌گیرد و لزوم ارزیابی مداوم و توسعه قواعد همگام با پیشرفت‌های فناورانه برجسته می‌شود.
در این گزارش گفته شده که تلاش‌های مشترک بین فناوران، سیاستگذاران، متخصصان اخلاق و علمای دینی نیز به‌عنوان کلید رسیدگی به ملاحظات اخلاقی در حال توسعه معرفی می‌شوند. درک تأثیرات هوش مصنوعی میتواند توسعه سیاست‌ها را به سمت حکمرانی مسئولانه در قبال مردمسالاری مانند تقویت مشارکت، صیانت از آزادی‌‌‌های سیاسی، شفافیت در اطلاعات، اقدامات و استفاده اخلاقی از هوش مصنوعی منطبق بر ارزش‌های بنیادین، هدایت کند.
در ادامه این گزارش یافته‌های کلیدی تشریح شده و آمده که درنتیجه به‌کارگیری هوش مصنوعی در نظام مردمسالاری دینی، هم فرصت‌های قابل‌توجه و هم چالش‌های مهمی را به همراه دارد. با توسعه و اجرای سیاست‌ها و راهکارهای جامع، می‌‌توان از مزایای هوش مصنوعی بهره‌مند شد و درعین‌حال از ارزش‌های اساسی مردمسالاری دینی محافظت کرد. از طریق سیستم‌های هوش مصنوعی اخلاقی و شفاف، مشارکت بیشتر شهروندان، حمایت از حریم خصوصی داده‌ها و همکاری‌‌‌های مشترک بین‌رشته‌ای، حکمرانی مبتنی‌بر مردمسالاری دینی میتواند بر پیچیدگی‌های هوش مصنوعی غلبه کرده و اطمینان حاصل کند که این فناوری سهم مثبتی در حکمرانی ایفا میکند.
در این گزارش بیان شده که برای مدیریت مؤثر تأثیر هوش مصنوعی بر مردمسالاری دینی، ضروری است پیشنهادها و راه‌حل‌های جامع سیاستی توسعه داده شود که چالشها و فرصت‌های منحصربه‌فرد ارائه شده توسط هوش مصنوعی را مورد توجه قرار دهد. این سیاست‌ها باید تضمین کنند که فناوریهای هوش مصنوعی با ارزش‌های اصلی مردمسالاری دینی مانند عدالت، شفافیت و مشارکت شهروندان همسو هستند.
در این گزارش پیشنهاد شده که ایجاد چارچوب‌های اخلاقی و نظارتی مدنظر باشد. توسعه چارچوب‌های قوی اخلاقی و نظارتی از اهمیت بالایی برخوردار است. این چارچوب‌ها باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که سیستم‌های هوش مصنوعی به‌صورت شفاف عمل کرده و در قبال تصمیمات خود پاسخ‌گو باشند. نهادهای نظارتی باید استانداردهایی را برای شفافیت هوش مصنوعی اجرا کنند و از سیستم‌های هوش مصنوعی بخواهند توضیحاتی در مورد تصمیمات و اقدامات خود ارائه دهند. این شفافیت به حفظ اعتماد عمومی و نظارت آگاهانه بر فناوریهای هوش مصنوعی کمک خواهد کرد. در گزارش مرکز پژوهش‌‌‌ها مبنی‌بر «نگاشت نهادی و تقسیم کار ملی در حوزه توسعه هوش مصنوعی» (۱) نیز تأکید شده است که در سطح تنظیم‌گری یک نهاد ملی باید مقررات هوش مصنوعی و دستورالعمل‌‌‌های اخلاقی و استانداردها را تدوین کند و برای اطمینان از استفاده مسئولانه و ایمن بر برنامههای کاربردی هوش مصنوعی، نظارت و ارزیابی محصولات مرتبط با فناوریهای هوش مصنوعی را برعهده گیرد. این نهاد تنظیم‌گر ملی به‌دلیل ضرورت‌‌‌های همراهی هر سه قوه با آن برای برخورداری از مشروعیت و قدرت لازم باید شامل همه ذی‌نفعان مربوطه باشد.
ترویج سیستم‌های هوش مصنوعی فراگیر و عادلانه یکی دیگر از پیشنهادات مرکز پژوهش ها است. در توضیح این پیشنهاد بیان شده که برای مقابله با خطر سوگیری و تبعیض، ترویج توسعه و استفاده از سیستم‌های هوش مصنوعی فراگیر و عادلانه ضروری است. این امر با اجرای خط‌مشی‌های سختگیرانه برای داده‌های آموزشی هوش مصنوعی به‌منظور اطمینان از اینکه عاری از سوگیری‌های تاریخی باشند، قابل دستیابی است. علاوه‌بر این، نظارت و ارزیابی مستمر سیستم‌های هوش مصنوعی باید برای شناسایی و کاهش هرگونه سوگیری که ممکن است با گذشت زمان پدیدار شود، انجام گیرد. مشارکت ذی‌نفعان مختلف، ازجمله گروه‌‌‌های به حاشیه رانده شده، در فرایند توسعه نیز میتواند به تضمین منصفانه و عادلانه بودن فناوریهای هوش مصنوعی کمک کند.
تقویت مشارکت و تعامل شهروندان دیگر پیشنهاد مرکز پژوهش ها است. در این بخش آمده که سیاست‌هایی باید برای افزایش مشارکت و تعامل شهروندان در حکمرانی از طریق هوش مصنوعی اجرا شود. این میتواند شامل توسعه پلتفرم‌های مبتنی‌بر هوش مصنوعی باشد که تعامل عمومی را تسهیل میکند، اطلاعات لحظه‌ای را ارائه میدهد و به شهروندان اجازه میدهد تا نظرات خود را در مورد تصمیمات دولت ابراز کنند. با در دسترس‌تر و تعاملی‌تر کردن حکمرانی، این پلتفرم‌ها می‌توانند به حفظ مشارکت فعال شهروندان، که یک اصل اساسی مردمسالاری دینی است، کمک کنند.
در این گزارش تضمین حریم خصوصی و امنیت داده‌ها هم مورد توجه قرار گرفته است. در توضیح این بند گفته شده که محافظت از حریم خصوصی و امنیت داده‌ها در بستر هوش مصنوعی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سیاست‌ها باید مقررات سختگیرانه‌ای برای حفاظت از داده‌ها به‌منظور حفاظت از اطلاعات شخصی شهروندان اعمال کنند. این مقررات شامل محدود کردن جمع‌آوری و استفاده از داده‌های شخصی به آنچه برای اهداف خاص ضروری است و اطمینان از ذخیره‌سازی امن داده‌ها می‌شود. علاوه‌بر این، شهروندان باید بر داده‌های خود کنترل داشته باشند، ازجمله حق دسترسی، اصلاح و حذف اطلاعات شخصی خود.
مرکز پژوهش های مجلس با پیشنهاد ضرورت توسعه سواد هوش مصنوعی و آگاهی عمومی بیان کرده که افزایش سواد هوش مصنوعی و آگاهی عمومی برای اطمینان از اینکه شهروندان پیامدهای فناوریهای هوش مصنوعی را درک می‌کنند، ضروری است. برنامههای آموزشی و کمپین‌های آگاهی عمومی می‌توانند به رمزگشایی هوش مصنوعی کمک کرده و شهروندان را قادر سازند تا با فناوریهای هوش مصنوعی به‌صورت نقادانه و مسئولانه تعامل داشته باشند. کارزارهای ترویج آگاهی هوش مصنوعی، به عموم مردم در مورد مزایا، خطرات و تأثیرات بالقوه هوش مصنوعی بر جامعه آموزش میدهد. این موضوع که به همکاری گسترده رسانه‌‌‌ها و شبکه‌‌‌های اجتماعی نیاز دارد، باید مبتنی‌بر یک رویکرد مشارکت جویانه و با یک برنامه‌‌ریزی بلندمدت هدایت شود (۱). این دانش برای مشارکت آگاهانه مردم در حکمرانی و پاسخ‌گو کردن سیستم‌های هوش مصنوعی حیاتی است.
آخرین پیشنهاد اجرای ارزیابی و تطبیق مستمر سیاست‌ها است. در این بخش ذکر شده که با توجه به سرعت بالای توسعه هوش مصنوعی، سیاست‌ها و مقررات باید به‌طور مداوم مورد ارزیابی و تطبیق قرار گیرند تا با پیشرفت‌های فناوری همگام شوند. بررسی‌های منظم سیاست‌های هوش مصنوعی میتواند به شناسایی چالشها و فرصت‌های نوظهور کمک و اطمینان حاصل کند که چارچوب‌های نظارتی همچنان مرتبط و مؤثر باقی بمانند. این رویکرد تطبیقی، مردم‌سالاری‌های دینی را قادر می‌سازد تا به‌صورت پیشگیرانه به چشم‌انداز در حال تحول هوش مصنوعی پاسخ دهند.
متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.