دفتر مطالعات فرهنگ و آموزش این مرکز در گزارش «واکاوی چالش‌های فعال‌سازی رقبات منفعتی و موقوفات مساجد کشور» آورده است که دو رکن اصلی بقای مسجد و اثرگذاری آن در تاریخ ایران، مردمی بودن و استقلال آنها بوده است. موقوفات و رقبات منفعتی مساجد نقش بیبدیلی در حفظ این دو رکن ایفا کردهاند. در شرایط کنونی که هزینه‌های مساجد نیز افزایش یافته، اهمیت منابع پایدار تأمین مالی همچون وقف بیشازپیش برجسته شده است.
در این گزارش تصریح شد تنوع قوانین و البته ابهام آنها درباره اداره رقبات مساجد به‌شکلی است که هیچ‌کدام از سازمان‌های اوقاف و مرکز رسیدگی به امور مساجد نتوانسته‌اند در کنار کارگزاران مردمی و محلی مساجد نقش خود را به‌طور کامل ایفا کنند. سازمان اوقاف درباره مدیریت امور مساجد دچار چندگانگی شده است، زیرا اگرچه قانون تشکیلات سازمان اوقاف به‌درستی برای جلوگیری از دولتی شدن نهاد مسجد، اجازه مداخله در اداره امور مساجد را به سازمان نداده، اما در همین قانون و یا دیگر مقررات، مواردی از امور مساجد به سازمان اوقاف واگذار شدهاند؛ بهویژه مواردی همانند درآمد رقبات وقفی متصرفی یا شناسه ملی که در استقلال اقتصادی مسجد نقش مهمی ایفا می‌کنند.
در یافته های این گزارش مرکز پژوهش ها بیان شده که اضافه بر ضعف قوانین این حوزه، تغییرات مدیریتی سازمان‌ها در کنار عدم پایبندی به تفاهم‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های موجود و همچنین خلأ ضمانت اجرایی آنها مانع از همکاری و هماهنگی اثربخش سازمان اوقاف با دستگاه‌هایی نظیر مرکز رسیدگی به امور مساجد شدند. تنوع قوانین و البته ابهام آنها درباره اداره رقبات مساجد به‌شکلی است که هیچ‌کدام از سازمان‌های اوقاف و مرکز رسیدگی به امور مساجد نتوانسته‌اند در کنار کارگزاران مردمی و محلی مساجد نقش خود را به‌طور کامل ایفا کنند.
در یافته های دیگر این نهاد پژوهشی آمده که سازمان اوقاف درباره مدیریت امور مساجد دچار چندگانگی شده است، زیرا اگرچه قانون تشکیلات سازمان اوقاف به‌درستی برای جلوگیری از دولتی شدن نهاد مسجد، اجازه مداخله در اداره امور مساجد را به سازمان نداده، اما در همین قانون و یا دیگر مقررات، مواردی از امور مساجد به سازمان اوقاف واگذار شدهاند؛ بهویژه مواردی همانند درآمد رقبات وقفی متصرفی یا شناسه ملی که در استقلال اقتصادی مسجد نقش مهمی ایفا می‌کنند.
در این گزارش بیان شده که اضافه بر ضعف قوانین این حوزه، تغییرات مدیریتی سازمان‌ها در کنار عدم پایبندی به تفاهم‌نامه‌ها و آیین‌نامه‌های موجود و همچنین خلأ ضمانت اجرایی آنها مانع از همکاری و هماهنگی اثربخش سازمان اوقاف با دستگاه‌هایی نظیر مرکز رسیدگی به امور مساجد شدند.
در این گزارش پیشنهاد شده که با توجه به اینکه بیش از یک میلیون موقوفه و رقبه وجود دارد که هرکدام با توجه به وقف‌نامه‌های خود اقتضائات متفاوتی دارند، محدودیت منابع سازمان اوقاف اجازه تصدی‌گری در این امور را به سازمان نمی‌دهد. بنابراین پیشنهاد می‌گردد که اجاره‌داری توسط خود سازمان انجام نشود و مدیریت امور آنها را تحت قوانین و چارچوب مشخص سازمان به بخش غیردولتی و مردمی در این زمینه واگذار کند؛ به‌گونه‌ای که اولاً تمرکز سازمان بر تنظیم‌گری و نظارت باشد؛ ثانیاً، فرایندها تسریع و چابک‌تر شوند؛ ثالثاً، از ظرفیت هیئت امنای مساجد و ائمه جماعات به‌عنوان بازوی نظارتیِ مردمی و اجتماعی استفاده شود.
در ادامه پیشنهادات این گزارش آمده که دریافت شناسه ملی مساجد از ضرورتهای استقلال مالی آنها به‌شمار می‌رود. بنابراین، تسریع فرایندهای وقت‌گیر دریافت شناسه ملی در راستای احیای رقبات و درآمدزایی مساجد ضروری است. پیشنهاد می‌شود از ظرفیت مرکز رسیدگی به امور مساجد که خود نیز اقدام به ثبت پلاک مساجد می‌کنند، استفاده شود تا با واسطه‌گری آنها فرایندها تسهیل و کوتاه‌تر شوند.
متن کامل گزارش را اینجا بخوانید.
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.