دفتر مطالعات بخش عمومی در گزارشی با عنوان «بررسی گزارش عملکرد صندوق توسعه ملی تا پایان سال ۱۴۰۲» آورده که صندوق توسعه ملی با هدف کاهش استفاده بودجه‌ای از عایدات نفتی، کاهش تبدیل ارزهای نفتی به ریال و تبدیل این منابع به ثروتهای مولد و حفظ سهم نسل‌های آینده تأسیس شد. اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که عملکرد صندوق نسبت به تمامی این اهداف انحراف جدی داشته است؛
در این گزارش تصریح شده که اختصاص بخش عمده مصارف صندوق به مصارف بودجه‌ای دولت‌ها، عملکرد نامطلوب تسهیلات صندوق از نظر بازگشت سرمایه و سودآفرینی، اختصاص منابع به نهادهای عمومی غیردولتی به‌جای بخش خصوصی و صرف بخشی از منابع ارزی جهت اعطای تسهیلات خرد ریالی مواردی از انحراف عملکرد صندوق از اهداف اولیه است.
در این گزارش بیان شده که صندوق توسعه ملی با هدف «تبدیل بخشی از عواید ناشی از فروش نفت و گاز و میعانات گازی و فراورده‌های نفتی به ثروتهای ماندگار، مولد و سرمایه‌های زاینده اقتصادی و نیز حفظ سهم نسل‌های آینده از منابع نفت و گاز و فراورده‌های نفتی» و به موجب سیاست‌های کلی قانون برنامه پنج‌ساله پنجم ایجاد شد و اکنون حدود ۱۳ سال از تأسیس آن می‌گذرد.
در گزارش این نهاد پژوهشی آمده که براساس قانون، هر‌ساله درصدی از عایدات ارزی حاصل از صادرات نفت خام، میعانات گازی، گاز طبیعی و فراورده‌های نفتی در اختیار این صندوق قرار می‌گیرد تا آن را صرف اهداف یاد شده کند؛ در سال ۱۴۰۳، سهم صندوق از این عایدات به ۴۵ درصد رسیده است. از‌همین‌رو، ارائه گزارش‌هایی شفاف از عملکرد منابع و مصارف این صندوق به افکار عمومی اهمیت بالایی دارد.
در ادامه این گزارش یافته ها و نقاط کلیدی آن تشریح شده است. در این گزارش نقاط قوت عملکرد صندوق توسعه ملی بهبود ساختار گزارش‌گری مالی صندوق عنوان شده و در توضیح آن آمده که در سال‌های گذشته گزارش‌های عملکرد صندوق صرفاً به مصارف تسهیلاتی صندوق می‌پرداخت، اطلاعاتی در مورد منابع صندوق (اعم از عایدات نفتی و سود حاصله) در‌بر‌نداشت و در آن هیچ اشاره‌ای به مهم‌ترین بخش مصارف صندوق، یعنی برداشت دولت‌ها، نمی‌شد. در نسخه اخیر، تلاش شده است تا با گزارش اجزای منابع و مصارف صندوق، وضعیت بازگشت تسهیلات اعطایی، و سرمایه‌گذاری‌های در دست اقدام شفافیت بیشتری ایجاد کند.
در توضیح دیگر یافته های گزارش مرکز پژوهش های مجلس نیز بیان شده که در دوره‌های پیشین، رویکرد صندوق و هیئت‌امنای آن امهال مطالبات سررسید شده بود که در‌نتیجه آن حجم بالایی از مطالبات معوق بر جا مانده است. در سال‌های اخیر، یکی از فعالیت‌های مهم صندوق تلاش برای وصول مطالبات صندوق از تسهیلات‌گیرندگان و پیشنهاد ابتکاراتی برای تسویه مطالبات صندوق از دولت بوده است.
در این گزارش پیشنهاد شده است که به‌رغم ارتقای ساختار و شفافیت گزارش عملکرد صندوق نسبت به گذشته، انتشار منظم آن و ارائه اطلاعات دقیق‌تر در‌خصوص منابع و مصارف و عملکرد صندوق می‌تواند به اعتماد بیشتر افکار عمومی به این نهاد مهم در مدیریت منابع نفتی کشور منجر شود.
این گزارش همچنین پیشنهاد می‌کند که به‌منظور جلوگیری از برداشت‌های بی‌رویه دولت‌ها، سازوکاری قانونی جهت تثبیت منابع ارزی نفتی ورودی به بودجه پیش‌بینی شود؛ برنامه‌ای برای وصول مطالبات معوق صندوق از نهادهای عمومی غیردولتی تدوین، در سطح هیئت‌امنای صندوق تصویب و پیگیری شود؛ حوزه‌های هدف سرمایه‌گذاری صندوق در چارچوب یک راهبرد توسعه صنعتی جامع و در هماهنگی با دولت بازنگری شود تا از وابستگی بیش از حد منابع صندوق به بخش نفت و گاز و تجمیع ریسک در صندوق اجتناب گردد.
متن کامل گزارش را اینجا بخوانید:
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.