دفتر مطالعات اجتماعی این مرکز با انتشار گزارش « بررسی لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور- بخش دوم حوزه ایثارگران» آورده که بنیاد شهید و امور ایثارگران، اصلی‌ترین متولی ارائه خدمات اجتماعی به اقشار مختلف جامعه ایثارگری است. اعتبار پیش‌بینی شده برای بنیاد شهید و امور ایثارگران در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ حدود ۱۲۲ هزار میلیارد تومان است که نسبت به قانون بودجه سال ۱۴۰۳، ۳۴ درصد رشد داشته است.
در ادامه این گزارش بیان شده که این اعتبار در قالب هشت برنامه پیش‌بینی شده است و برنامه «خدمات حمایتی» بیشترین سهم را از کل اعتبارات این دستگاه به خود اختصاص داده است. در بخش ردیف‌های متفرقه نیز اعتبارات این دستگاه در قالب سه برنامه پیش‌بینی شده و نسبت به قانون بودجه سال ۱۴۰۳، دو هزار میلیارد تومان (و درمجموع ۵۰ درصد) رشد داشته است.
در تشریح نقاط قوت و ضعف لایحه بودجه بیان شده که از جمله نقاط قوت لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ در حوزه ایثارگران، توجه ویژه به گروه‌های قابل بازتوانی (همچون دانش آموزان و دانشجویان) و رشد قابل توجه اعتبار این بخش با هدف توانمندسازی این قشر و خروج از چرخه حمایت مستقیم توسط بنیاد شهید است. بر این اساس، بیشترین رشد را در میان برنامه‌های دستگاه، برنامه «توانمندسازی دانشجویان و دانش آموزان ایثارگر» با رشدی حدود ۱۰۷درصدی، به خود اختصاص داده و از ۵۷۶ میلیارد تومان به ۱۱۹۴ میلیارد تومان افزایش یافته است. این مسئله گویای توجه سیاستگذار به لزوم خارج کردن اقشار مستعد از چرخه حمایت اجتماعی مستقیم و ایجاد امکان برای مستعدسازی اقشارِ جوان جامعه هدف به‌سمت توانمندسازی است.
در ادامه این بخش ذکر شده که یکی از چالش‌های دیرینه نظام بودجه‌ریزی در حوزه ایثارگری، وجود نداشتن ارتباط متناظر میان برنامه‌های تعریف شده ذیل بنیاد شهید و امور ایثارگران و اسناد بالادستی این حوزه، به‌ویژه قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران، است. در ماده (۷۳) قانون مذکور اشاره شده است: «منابع مالی مورد نیاز (برای اجرای احکام هر فصل از قانون) با حفظ سهم سایر منابع بنیاد، در قالب مفاد لوایح بودجه سنواتی پیش‌بینی خواهد شد». اما با وجود این، طی بیش از یک دهه گذشته، هیچ‌گاه احکام بودجه و برنامه‌های پیش‌بینی شده ذیل بنیاد شهید و امور ایثارگران، پیوند متناظری با فصول قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران نداشته است و عموماً ذیل عناوین کلی و فراگیر تعریف شده‌اند.
در ادامه این گزارش آمده که حتی در تبصره «۲» ماده (۷۳) قانون فوق، راه‌حل برطرف‌سازی این نقیصه نیز پیش‌بینی شده بود و قانونگذار را مکلف کرده است که: «به‌منظور شفاف‌سازی منابع مالی اختصاص‌یافته برای خدمات‌رسانی به ایثارگران، معاونت برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور مکلف است نسبت به ایجاد فصل رفاه و تأمین اجتماعی ایثارگران و برنامه‌های ذیل آن متناسب با عناوین فصول این قانون در لوایح بودجه سنواتی اقدام نماید».
در این گزارش تصریح شده که بااین‌حال، این اقدام نیز تاکنون صورت نپذیرفته است. یکی از چالش‌های اصلی این عدم پیوند میان توزیع اعتبارات در قوانین بودجه با احکام اسناد بالادستی، تحقق نیافتن مطالبات قانونی جامعه ایثارگری به‌علت عدم تأمین منابع مالی در سال‌های اخیر است. مسئله تأمین و واردات خودروی ایثارگران، موضوع ماده (۴۵) قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران، نمونه کوچکی از احکامی است که به‌دلیل عدم تأمین منابع مالی در طی سال‌های اخیر، همواره با نقص در اجرا همراه بوده است. درحالی‌که پیش‌بینی منظم و مستمر اعتبارات مربوط به احکام و تکالیف جاری این حوزه در قوانین سنواتی می‌تواند برطرف‌کننده این چالش‌ها باشد.
در این گزارش بیان شده که در بررسی توزیع اعتبارات برنامه‌های مختلف ذیل این دستگاه، آنچه مشاهده می‌شود، سهم پایین اعتبارات حوزه توان‌بخشی است؛ به‌گونه‌ای که فقط حدود یک درصد از کل بودجه این دستگاه صرف این برنامه می‌شود. به نظر می‌رسد آنچه در توزیع اعتبارات بنیاد شهید و امور ایثارگران در سال‌های اخیر مغفول مانده است، توجه به مختصات اجتماعی خاص جامعه ایثارگری کشور است. باید در نظر داشت که وضعیت جمعیت‌شناختی این جامعه با میانگین جامعه ایرانی متفاوت است. در قشر ایثارگر، ما با جامعه‌ای کوچک‌شونده (به‌لحاظ جمعیتی) و سال‌خورده‌تر (به‌لحاظ میانگین سنی) و آسیب‌پذیرتر (به‌لحاظ نرخ امید به زندگی) روبه‌رو هستیم. قشر ایثارگر جامعه‌ای کوچک‌شونده روبه سالمندی است و تصمیم‌سازی پیرامون ارائه خدمات اجتماعی به این قشر نیز باید با نیازسنجی متناسب با نظام مسائل این جامعه صورت پذیرد. اما باوجود این، در سال‌های اخیر، همواره بخش «خدمات حمایتی» بیشترین سهم را از اعتبارات دستگاه به خود اختصاص داده است.
در آخرین بند این بخش بیان شده که درحالی‌که پیش‌بینی می‌شود با افزایش سن جامعه ایثارگری و رشد پدیده سالمندی در میان این قشر، نیاز به دریافت خدمات توان‌بخشی و بازتوانی افزایش یابد و این ضرورت باید خود را در قالب افزایش بودجه بخش «توان‌بخشی»، که ارتباط مستقیم با بازتوانی جامعه روبه سالمندیِ اقشار ایثارگر دارد، نشان دهد.
پیشنهادهای مرکز پژوهش‌ها هم در این گزارش مورد اشاره قرار گرفته و آمده که افزایش اعتبار برنامه «خدمات حمایت توان‌بخشی ایثارگران» از محل افزایش سهم این برنامه در توزیع اعتبارات بنیاد شهید و امور ایثارگران و بازتعریف برنامه‌های تعریف شده ذیل بنیاد شهید و امور ایثارگران متناظر با فصول شش‌گانه اجرایی (فصل دوم تا هفتم) قانون جامع خدمات‌رسانی به ایثارگران دو پیشنهاد مطرح شده در این گزارش هستند.
متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.