دفتر مطالعات زیربنایی این مرکز با انتشار گزارش « بررسی بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور (۳۵): بخش محیط زیست» آورده که با توجه به روندیابی جایگاه ایران در شاخص‌های بین‌المللی در حوزه محیط زیست و تأکید بر مفاهیم مهمی نظیر مدیریت تغییرات اقلیمی، مقابله با گردوغبار، لزوم انجام ارزیابی‌های زیست محیطی، ارزش‌گذاری اقتصادی منابع زیست‌محیطی و مدیریت حیوانات پرسه‌زن آزاد در احکام برنامه هفتم پیشرفت کشور، این انتظار وجود داشت تا اولویت‌بخشی به امور محیط زیست در لایحه بودجه ۱۴۰۴ تجلی یابد.
در این گزارش بیان شده که نتایج بررسی انجام گرفته بر ردیف‌های اعتبارات در نظر گرفته برای امور محیط زیست نشان میدهد که این امور در پایین‌ترین رتبه در بین امور ۱۰گانه کشور قرار گرفته و سهمی به میزان ۰/۷۲ درصد از مجموع اعتبارات هزینه‌ای و تملک سرمایه‌ای را به خود اختصاص داده است. ذکر این نکته حائز اهمیت است که به رغم رشد ۴۷درصدی امور محیط زیست در لایحه بودجه ۱۴۰۴، سهم این امور از مجموع اعتبارات تخصیص یافته به امور ۱۰گانه با نرخ ۸/۵ درصد نسبت به قانون بودجه سال ۱۴۰۳ کاهش یافته است. بررسی تطابق لایحه پیشنهادی با احکام برنامه هفتم پیشرفت کشور نشان میدهد که اجرایی‌سازی احکام برنامه هفتم پیشرفت و همچنین حفظ روند روبه‌رشد ارتقای جایگاه محیط زیستی کشور در شاخص‌های عملکردی با اعتبارات در نظر گرفته شده با موانع جدی روبه‌رو خواهد شد.
در ادامه این گزارش بیان شده که براساس آنچه به آن اشاره شد، با توجه به لزوم اجرایی شدن برنامه هفتم پیشرفت پیشنهاد می‌شود تا ضمن تخصیص کامل و به‌موقع اعتبارات حوزه محیط زیست به مواردی نظیر سازگاری و کاهش آسیب‌های ناشی از تغییر اقلیم، حفاظت از تالاب‌ها، مقابله با گردوغبار و مدیریت حیوانات پرسه‌زن آزاد در لایحه بودجه ۱۴۰۴ توجه شود.
در تشریح نقاط قوت و ضعف لایحه بودجه هم بیان شده که بررسی بخش دوم لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ نشان میدهد که به‌رغم افزایش ۴۷درصدی مجموع اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی سرمایه‌ای، سهم امور محیط زیست از کل بودجه تخصیص‌یافته امور ۱۰گانه نسبت به قانون بودجه سال ۱۴۰۳ کاهش یافته و در پایین‌ترین رتبه از امور ۱۰گانه قرار گرفته است. مقایسه بودجه پیشنهادی در جداول و پیوست‌های لایحه بودجه ۱۴۰۴ در امور محیط زیست با قانون بودجه ۱۴۰۳ نشان میدهد که اعتبارات هزینه‌ای در سال ۱۴۰۴ با ۴۵/۶ درصد افزایش نسبت به سال ۱۴۰۳ از ۳۴,۵۹۸ میلیارد ریال به ۵۰,۳۸۴ میلیارد ریال رسیده است.
در این گزارش آمده که علاوه‌بر این، بررسی اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای امور محیط زیست از ۱۱۶,۷۵۲ میلیارد ریال در سال ۱۴۰۳ با رشد ۴۷/۶درصدی به ۱۷۲,۳۱۱ میلیارد ریال در لایحه بودجه ۱۴۰۴ رسیده است. درنتیجه میزان اعتبارات پیش‌بینی شده برای امور محیط زیست در سال ۱۴۰۴ نسبت به سال پیشین با رشد ۴۷درصدی روبه‌رو بوده است. به‌رغم افزایش بودجه‌های هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای امور محیط زیست در لایحه پیشنهادی ۱۴۰۴، سهم امور محیط زیست از کل بودجه امور ۱۰گانه با ۸/۵ درصد کاهش به ۰/۷۲ درصد رسیده است. سهم اعتبارات هزینه‌ای تخصیص‌یافته به امور محیط زیست در لایحه پیشنهادی در تطابق تقریبی با سال گذشته و برابر با ۲۲/۶درصد از کل اعتبارات بوده است و ۷۷/۳ درصد باقی‌مانده نیز به اعتبارات تملک دارایی‌های سرمایه‌ای اختصاص دارد.
در این گزارش ذکر شده که مقایسه اعتبارات در نظر گرفته شده برای امور محیط زیست و سایر امور۱۰گانه نشان میدهد که سهم این امور در پایین‌ترین رتبه در بین امور ۱۰گانه کشور قرار دارد. بررسی تطابق لایحه پیشنهادی با احکام برنامه هفتم پیشرفت کشور در حوزه محیط زیست و همچنین چالش‌های محیط زیستی کشور نشان میدهد که اجرایی‌سازی احکام برنامه هفتم پیشرفت و همچنین حفظ روند روبه‌رشد ارتقای جایگاه محیط زیستی کشور در شاخص‌های عملکردی با اعتبارات در نظر گرفته در لایحه پیشنهادی با موانع جدی روبه‌رو خواهد شد.
پیشنهادهای مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی هم در این گزارش ذکر شده و آمده که افزایش بودجه حفاظت از تالاب‌ها، مهار کانون‌های گردوغبار و مقابله با اثرات مخرب آن و تخصیص اعتبار به افزایش سطح مناطق تحت مدیریت دارای پایش هوشمند: بررسی اعتبارات بخش حفاظت از تالاب‌ها، به‌ویژه تالاب‌های انزلی، هامون و تالاب‌های و دریاچه‌های استان فارس، نشان میدهد که این بخش با رشد ۲۱درصدی روبه‌رو بوده است. نظر به ضرورت حفاظت از تالاب‌ها با هدف پیاده‌سازی سیاست‌های ابلاغی در حوزه توسعه دریامحور در استان‌های ساحلی و جلوگیری از ایجاد یا تشدید کانون‌های گردوغبار، ضرورت دارد تا افزایش بودجه در این بخش با لحاظ تورم سالیانه کشور در دستور کار قرار گیرد.
در ادامه ذکر شده که علاوه‌بر این، با توجه به رشد چهارده‌درصدی اعتبارات در نظر گرفته شده برای مهار کانون‌های گردوغبار و مقابله با اثرات مخرب آن در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴ نسبت به سال ۱۴۰۳، که سبب ایجاد تبعات مشکلات زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی برای ۳۱ استان کشور به‌ویژه سیستان و بلوچستان و خوزستان شده است، ضرورت دارد تا اعتبار در نظر گرفته شده برای مهار کانون‌های گردوغبار و مقابله با اثرات مخرب آن در بودجه سال ۱۴۰۴ کشور تقویت شود. از سویی دیگر با توجه به عدم تخصیص اعتباری برای ردیف «افزایش سطح مناطق تحت مدیریت دارای پایش هوشمند» (شماره طبقه بندی ۱۴۱ ذیل ردیف ۱۴۰۰۰۰ از جدول ۷) و با عنایت به هدفگذاری انجام شده مبنی بر ارتقای مناطق تحت پوشش پایش هوشمند تا سطح ۱۰ درصدی تا پایان سال ۱۴۰۴ که بدون تخصیص بودجه عملاً غیرممکن است، در راستای پیاده‌سازی ماده (۷) قانون مدیریت پسماندها مصوب سال ۱۳۸۳ و الزام مدیریت پسماندهای صنعتی و معدنی تولیدی در شهرک صنعتی روی و سرب زنجان، پیشنهاد می‌‌گردد اعتبار در نظر گرفته شده در شماره ۲۳-۵۳۰۰۰۰ جدول ۹ لایحه بودجه حذف شده و اعتبارات حاصل (۵۰۰ میلیارد ریال) از این ردیف بسته به اولویت بین حفاظت از تالاب‌ها و مهار کانون‌های گردوغبار و مقابله با اثرات مخرب آن و یا افزایش سطح مناطق تحت مدیریت دارای پایش هوشمند تخصیص یابد.
در ادامه این بخش بیان شده که لزوم بازنگری در نظام بودجه‌ریزی کشور در امور محیط زیست: با بررسی قوانین بودجه سنواتی در حوزه محیط زیست به نظر می‌رسد نگرش موجود در نظام بودجه‌ریزی کشور در بخش امور محیط زیست نیازمند بازنگری است. بر این اساس، پیشنهاد می‌شود ملاحظاتی همچون سنجش ثمربخشی اقدامات و اعتبارات تخصیص‌یافته در حل معضلات محیط زیستی کشور، ارتقای استفاده از ظرفیت مشارکت مردمی در حفظ محیط زیست (موضوع اصل (۵۰) قانون اساسی) با قانونمندسازی، سامان‌دهی و تقویت تشکل‌ها و سازمان‌های مردم نهاد زیست محیطی و ترجیح پیشگیری بر درمان از طریق ایجاد تناسب بین خسارات اقتصادی، اجتماعی و سلامت عمومی معضلات محیط زیستی با اعتبار پیشنهادی. مدنظر قرار گیرد.
در توضیح پیشنهاد دیگر این مرکز پژوهشی هم بیان شده که تطبیق‌دهی احکام برنامه هفتم با لایحه بودجه ۱۴۰۴: به منظور اجرایی شدن احکام برنامه هفتم پیشرفت در حوزه محیط زیست، ضروری به نظر می‌رسد تا نسبت به انطباق لایحه بودجه ۱۴۰۴ با احکام برنامه هفتم پیشرفت اقدام شود. درحال‌حاضر، بودجه کلان روند تغییرات اقلیمی منوط به بهره‌مندی از کمک‌های بین‌المللی شده و ردیف بودجه‌ای مشخص برای آن در نظر گرفته نشده است.
در آخرین پیشنهاد ذکر شده که تخصیص کامل اعتبارات بخش محیط‌زیست: با توجه به وزن کم امور محیط‌زیست در لایحه بودجه سال ۱۴۰۴، لازم است تخصیص و ابلاغ اعتبارات در بخش محیط زیست به‌صورت کامل انجام پذیرد تا برنامه‌ها و طرح‌های مصوب سالیانه به‌موقع انجام شود تا حداقل بخشی از الزامات برنامه هفتم پیشرفت کشور مرتبط با حوزه محیط زیست صورت گیرد.
متن کامل این گزارش را اینجا بخوانید.
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.