در این نشست که با حضور جمعی از فعالان و کارشناسان حوزه دیپلماسی برگزار شد، محمدرضا مجیدی، دبیرکل بین‌المجالس آسیایی APA، سید محمد عیسی‌نژاد، مسئول راهبردی پژوهشی آزمایشگاه شبیه‌سازی دیپلماسی پارلمانی و مصطفی دلاورپور اقدم، مدیر گروه دیپلماسی پارلمانی دفتر سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های دیپلماسی پارلمانی در سطح بین‌المللی پرداختند.
مجیدی در نشست دیپلماسی پارلمانی بر اهمیت آموزش کاربردی و پژوهش عملیاتی در این حوزه تأکید کرد. وی با اشاره به تنوع دیپلماسی پارلمانی، از نقش آحاد نمایندگان، کمیسیون‌ها، فراکسیون‌ها و نهادهای وابسته مانند کتابخانه مجلس و مرکز پژوهش‌ها سخن گفت.
مجیدی با تأکید بر لزوم برگزاری مستمر جلسات دیپلماسی پارلمانی اظهار کرد: برنامه دوشنبه‌های دیپلماسی پارلمانی تنها در شرایط خاص تعطیل خواهد شد، چراکه این جلسات نقشی کلیدی در تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری‌های کلان ایفا می‌کنند.
وی با اشاره به دو رکن اساسی آموزش و پژوهش در دیپلماسی پارلمانی تصریح کرد: پژوهش باید با همکاری مرکز پژوهش‌های مجلس و محققان حوزه دیپلماسی تقویت شود. آموزش نیز باید به‌صورت کاملاً کاربردی ارائه شود تا بتواند در میدان عمل مورد استفاده قرار گیرد.
دبیرکل بین‌المجالس آسیایی APA همچنین تشکیل نه میز شبیه‌سازی گروه‌های دوستی پارلمانی در آزمایشگاه دیپلماسی پارلمانی مرکز نوآوری قوه‌مقننه را گامی بسیار ارزشمند دانست و بر لزوم شناخت تفکر دیپلماتیک کشورهای هدف تأکید کرد.
وی با اشاره به تجربه‌های شخصی خود در عرصه دیپلماسی افزود: تا زمانی که شناخت دقیقی از ساختار پارلمانی کشورهای دیگر نداشته باشیم، امکان تعامل مؤثر وجود نخواهد داشت.
وی با اشاره به چالش‌های دیپلماسی پارلمانی در برخی کشورها خاطرنشان کرد: در برخی کشورها حتی استفاده از واژه دیپلماسی پارلمانی ممنوع شده است، درحالی‌که این حوزه می‌تواند نقشی مهم در روابط بین‌المللی ایفا کند.
مجیدی بر اهمیت مستندسازی و ارائه تحلیل‌های سیاستی کوتاه برای تصمیم‌گیران تأکید کرد و گفت: تولید محتواهای سیاست‌گذاری دو صفحه‌ای می‌تواند افق دید مسئولان را تغییر دهد و در تصمیم‌گیری‌های کلان مؤثر باشد.
وی همچنین به اهمیت آموزش مهارت‌های عملی برای دیپلمات‌های پارلمانی اشاره کرد و افزود: باید جلسات شبیه‌سازی دیپلماتیک برگزار شود که در آن، شرکت‌کنندگان بتوانند دستور جلسات مذاکرات بین‌المللی را به‌صورت عملی تدوین کنند.
مجیدی خواستار تقویت ارتباط میان دانشگاه‌ها، اندیشکده‌ها و نهادهای اجرایی در حوزه دیپلماسی پارلمانی شد و تأکید کرد: هدف کشور ما باید تربیت نسل جدیدی از رهبران دیپلماتیک باشد که بتوانند نیازهای امروز و فردای کشور را در عرصه بین‌الملل تأمین کنند.
در ادامه این نشست تخصصی دلاورپور اقدم، مدیر گروه دیپلماسی پارلمانی دفتر سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، به بررسی ظرفیت‌ها و چالش‌های دیپلماسی پارلمانی پرداخت و بر لزوم بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های موجود تأکید کرد و گفت: جمهوری اسلامی ایران موفق شده است تا در حوزه دیپلماسی پارلمانی جایگاه ویژه‌ای را به دست آورد. مقر دبیرخانه اتحادیه بین‌المللی مجالس در تهران قرار دارد و همچنین کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین نیز در پایتخت برگزار می‌شود. این ظرفیت‌ها، فرصت‌های کم‌نظیری برای نقش‌آفرینی جمهوری اسلامی در دیپلماسی پارلمانی هستند که باید از آن‌ها به بهترین نحو استفاده کرد.
وی با اشاره به ضرورت برنامه‌ریزی دقیق برای بهره‌برداری از این ظرفیت‌ها، اظهار کرد: لازم است که معاونت اجرایی مجلس در این حوزه فعال‌تر عمل کند و در اجلاس‌های مهم از جمله اجلاس دبیران کل پارلمان‌ها شرکت کند. همچنین لازم است برای نشست‌های بین‌المللی، ایده‌های جدیدی ارائه شود و نمایندگان به مهارت‌های دیپلماتیک مجهز شوند.
غفلت از نقش حکمرانی محلی در مردمی‌سازی دیپلماسی پارلمانی
دلاورپور اقدم، در ادامه سخنان خود به اهمیت مردمی‌سازی دیپلماسی پارلمانی اشاره کرد و گفت: یکی از اقدامات مثبتی که در دوره ریاست آقای دکتر قالیباف انجام شده، تأسیس خانه خلاق و نوآوری و مرکز افکارسنجی است. این اقدامات کمک می‌کند که تصمیمات سیاست خارجی مبتنی بر نظرات کارشناسی و افکار عمومی باشد.
وی ادامه داد: ما باید در سیاست خارجی خود به نقش مردم بیشتر توجه کنیم و مرکز افکارسنجی، با نظرسنجی از نخبگان و مردم، و آزمایشگاه دیپلماسی پارلمانی با شبیه‌سازی مذاکرات به وسیله نخبگان می‌توانند نقاط ضعف دیپلماسی پارلمانی را شناسایی کند.
دلاورپور اقدم همچنین تأکید کرد: ما نیازمند بهره‌گیری بیشتر از ظرفیت نشست رؤسای مجالس کشورهای مختلف هستیم. کنفرانس رؤسای مجالس دنیا، یکی از بزرگ‌ترین میدان‌های دیپلماسی پارلمانی است و رئیس مجلس می‌تواند با سخنرانی‌های هدفمند و حساب‌شده در این نشست‌ها شرکت کند. متن این سخنرانی‌ها نباید به صورت شتاب‌زده و بدون پشتوانه فکری تهیه شود، بلکه می‌توان با مشارکت کارشناسان و اندیشکده‌ها، محتوای دقیق و راهبردی برای آن تهیه کرد.
ضرورت ارتقای مهارت‌های دیپلماتیک نمایندگان
مدیر گروه دیپلماسی پارلمانی دفتر سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس با اشاره به ناترازی بین مهارت‌های تقنینی و نظارتی نمایندگان مجلس با مهارت‌های دیپلماتیک آن‌ها، خاطرنشان کرد: بسیاری از افرادی که در هیئت‌های دیپلماتیک یا مجامع بین‌المللی حضور دارند، از مهارت‌های دیپلماتیک کافی برخوردار نیستند. این افراد باید با مفاهیمی مانند روانشناسی سیاسی و روندهای حاکم بر مجامع پارلمانی آشنا باشند.وی افزود: در ماده ۴۵ آیین‌نامه داخلی مجلس پیش‌بینی شده است که هر نماینده می‌تواند ۵ مشاور داشته باشد. چرا از مشاوران خبره در سیاست خارجی استفاده نمی‌شود؟ چرا قبل از اعزام نمایندگان به مجامع بین‌المللی، برای آن‌ها دوره‌های آموزشی برگزار نمی‌شود؟ می‌توان پس از اعلام نتایج انتخابات مجلس و پیش از آغاز به کار رسمی نمایندگان، دوره‌های آموزشی برای آن‌ها برگزار کرد تا آمادگی بیشتری در حوزه دیپلماسی پارلمانی پیدا کنند.
دلاورپور اقدم همچنین با انتقاد از غفلت از نقش‌آفرینی بانوان در هیئت‌های دیپلماتیک، تصریح کرد: چرا نباید یک رئیس گروه بانوان در دیپلماسی پارلمانی داشته باشیم؟ در بسیاری از کشورها، حضور زنان در مجامع بین‌المللی به رسمیت شناخته شده و به آن اهمیت داده می‌شود. ما نیز باید از این ظرفیت بهره ببریم و از بانوان نماینده در دیپلماسی پارلمانی استفاده کنیم.
ضرورت تدوین نقشه راهبردی برای دیپلماسی پارلمانی
وی در بخش دیگری از سخنان خود، به لزوم تدوین برنامه بلندمدت برای دیپلماسی پارلمانی اشاره کرد و گفت: مجلس باید یک نقشه راهبردی چهارساله برای فعالیت‌های بین‌المللی خود داشته باشد. همچنین ترکیب شورای اجرایی و نقش جوانان در این ساختار باید مورد توجه قرار گیرد. در بسیاری از کشورها، سهمیه خاصی برای قانونگذاران جوان در نظر گرفته شده است. ما نیز باید فرصت بیشتری به جوانان بدهیم تا در دیپلماسی پارلمانی تجربه کسب کنند.
چالش‌های گروه‌های دوستی و عدم بهره‌گیری از ظرفیت احزابوی در ادامه به مشکلات گروه‌های دوستی پارلمانی پرداخت و عنوان کرد: گروه‌های دوستی، پیشانی دیپلماسی پارلمانی ما هستند، اما نه اساسنامه دائمی دارند و نه در آیین‌نامه داخلی مجلس به آن‌ها اشاره شده است. چرا این موضوع سه یا چهار سال است که مسکوت مانده؟ همچنین نقش این گروه‌ها در خلق ثروت بسیار کم‌رنگ است و لازم است یک شورای مشورتی برای رؤسای این گروه‌ها تشکیل شود.
دلاورپور اقدم در خصوص ضرورت شکل‌گیری احزاب قوی در مجلس گفت: در بسیاری از کشورها، نظام پارلمانی مبتنی بر احزاب است و نمایندگان پارلمان، مسئولیت اجرایی نیز بر عهده دارند. اما در مجلس ایران، احزاب فعال و تأثیرگذاری وجود ندارند. احزاب باید وظیفه پرورش دیپلمات‌های پارلمانی را بر عهده گیرند.
مدیر گروه دیپلماسی پارلمانی دفتر سیاسی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در پایان با تأکید بر لزوم رویکرد متوازن در دیپلماسی پارلمانی تصریح کرد: ما غرب‌ستیز نیستیم، بلکه استکبارستیزیم. نباید دایره دشمنان خود را بیش از حد گسترش دهیم. ممکن است امروز آمریکا مصداق استکبار باشد، فردا چین یا روسیه باشد. ما باید سیاست خارجی خود را بر اساس این اصول تنظیم کنیم.وی افزود: مجالس کشورهای اروپایی نیز می‌توانند فرصت‌هایی برای ما باشند. ما باید با نگاه راهبردی، از ظرفیت این مجالس استفاده کنیم و تهدیدات را واقع‌بینانه تحلیل کنیم. همچنین مجامع پارلمانی نظیر بریکس، اهمیت ویژه‌ای دارند و لازم است مجلس در این حوزه‌ها فعال‌تر عمل کند./پایان پیام
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.