دومین بوت کمپ پویایی شناسی سیستم‌ها با محوریت حوزه حکمرانی امروز(چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳) با حضور علینقی مشایخی، رئیس انجمن علمی پویایی شناسی سیستم‌های ایران، محسن غفوری آشتیانی، عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی، میرسامان پیشوایی، رئیس سازمان ملی بهره‌وری، هادی افراسیابی، مدیر دفتر مطالعات اجتماعی مرکز پژوهش‌ها و جمعی از پژوهشگران این حوزه در مرکز پژوهش‌های مجلس، برگزار شد.
ضرورت اتخاذ رویکردهای چرخه‌ای و سیستمی در نظام تصمیم گیری کشور
هادی افراسیابی در ابتدای این نشست با بیان اینکه سیستم‌های حاکمیتی پیچیدگی‌های زیادی دارند، اظهار کرد: مسائل و مشکلات کشور روزبه‌روز پیچیده‌تر می‌شود و بخشی از این پیچیدگی‌ها به‌دلیل مسائل نوپدید است و بخشی هم به‌دلیل ماهیت این مسائل ایجاد می‌شود.
وی ادامه‌داد: بنابراین لازم است که به عوامل سیستمی چالش‌های کشور توجه داشته‌باشیم و مسائل را به‌جای اینکه با نگاه ساده و خطی ببینیم، با رویکرد چرخه‌ای و سیستمی مورد توجه قرار دهیم. از این رو باید خود را با تکنیک‌ها و مسائل روز مجهز کرده و به شبیه سازی سیاست‌ها پیش از اجرای آنها، بپردازیم.
مدیر دفتر اجتماعی مرکز پژوهش‌های مجلس بیان کرد: مسائل زیادی را در سال‌های گذشته دنبال کرده‌ایم و سیاست‌هایی را در پیش گرفته‌ایم اما به اهداف مدنظر نرسیده‌ایم و مسائل جدیدی برای ما ایجاد شده‌است.
وی با اشاره به اینکه در حوزه حکمرانی و سیستم‌های آن در کشور ظرفیت‌های علمی و دانشگاهی خوبی وجود دارد، گفت: ما با راه‌اندازی بوت کمپ‌های پویایی شناسی حکمرانی به‌دنبال آن هستیم که از ظرفیت‌های دانشگاهی استفاده کرده و استعدادهای این حوزه را با اساتید دانشگاه هماهنگ کنیم.
وی با بیان اینکه موضوعات مرتبط با حکمرانی در فضاهای دانشگاهی موضوع پویایی شناسی سیستم‌ها مورد توجه پژوهشگران بوده، گفت: برگزاری کمپ‌های آموزشی با هدف ارائه روش‌های آموزشی نوین به‌صورت فشرده و تلفیقی برنامه ریزی شده تا بتوانیم ضمن استعدادیابی در این حوزه، گروه‌های نخبگانی را تشکیل دهیم.
افراسیابی با بیان اینکه بوت کمپ پیشین با همکاری دانشگاه خواجه‌نصیرالدین طوسی برگزار شد، افزود: امیدواریم امروز گزارش‌های نهایی شرکت کنندگان بوت کمپ را بررسی کنیم و مسیری که از رویداد اول شروع شد، با گروه‌های جدید و مسائل جدید روبه‌جلو حرکت کند و در یک یا دو ماه آینده، بتوانیم گزارش‌های جدید را از گروه‌ها داشته باشیم.
مسائل درهم تنیده با نگاه سیستمی قابل حل می‌شوند
محسن غفوری آشتیانی، در ادامه این نشست، با اشاره به انباشت مسائل و مشکلات در کشور، اظهار کرد: یکی از راه‌های اصولی برای حل این مسائل انباشته‌شده، این است که بتوانیم مسائل و مشکلات در هم تنیده را با نگاه سیستمی حل و فصل کنیم.
وی با بیان اینکه نگرش سیستمی حدود ۵۰ سال است که در مؤسسات بین المللی مورد بحث قرار گرفته، افزود: این مؤسسه توانسته چند برنامه مؤثر برای ما در تغییر نگاه خطی به حکمرانی به نگاه سیستمی، دارد. ایران یکی از اعضای این مؤسسه است و نهادهای علمی حاکمیتی ما با این مؤسسه ارتباط دارند.
عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ادامه‌داد: ما در ایران سه برنامه را در اولویت کاری قرار داده‌ایم که یکی از آنها تاب آوری شهری در برابر سوانح طبیعی، تنش آبی و تغییرات اقلیمی است. توسعه پایدار در کشور ما زمانی محقق می‌شود که شهرها در برابر سوانح طبیعی و… مقاومت داشته‌باشند.
وی دومین برنامه را در حوزه اقتصاد و با محوریت تورم معرفی کرد و افزود: سومین برنامه‌ها در حوزه تغییرات اقلیمی است که در حال تدوین است.
غفوری آشتیانی با بیان اینکه جامعه ما با چالش‌های زیادی در حوزه مسکن، مخاطرات طبیعی، موضوعات مرتبط با تورم و… مواجه است، افزود: معتقدیم که همه این چالش‌ها باید به‌عنوان یک مسئله علمی و دانشی مورد توجه باشد. همچنین توانمندی علمی لازم برای رسیدگی به این موضوعات در کشور و جو دارد و محور کلیدی تمام این برنامه‌ها، نگرش سیستمی است.
سندی برای تبیین مبانی نظری رشد اقتصادی نداریم
میرسامان پیشوایی نیز در این نشست با تأکید بر ضرورت تشکیل تیم‌های تحقیقاتی برای اتخاذ سیاست‌ها و برنامه ریزی‌های سیاستی، اظهار کرد: برنامه هفتم پیشرفت بر رشد اقتصادی مبتنی بر بهره‌وری تأکید دارد و در واقع رشد اقتصادی در پنج سال آینده را بر این اساس دیده‌است.
وی با تأکید بر اینکه سندی مبتنی بر مبانی نظری رشد اقتصاد براساس بهره‌وری در اختیار نداریم، افزود: نکته اینجاست که چرخه‌های سیاستی در کشور ایجاد شده که کارآمد نیست و تا زمانی که از این چرخه‌های سیاستی خارج نشویم، رشد اقتصادی پایدار محقق نمی‌شود.
رئیس سازمان ملی بهره‌وری با بیان اینکه پیامدها در اثر رفتارها ایجاد می‌شوند و رفتار تحت‌تأثیر ساختارها هستند، افزود: اگر می‌خواهیم راه حل پایداری برای مسائل حکمرانی کشور ارائه دهیم، لازم است این راه حل در سطح ساختار باشد. در واقع پژوهشگران بین المللی نیز به این نتیجه رسیده‌اند که زمانی رشد اقتصادی پایدار می‌شود که ساختار نهادی برای آن ایجاد شده باشد که بتواند فرصت‌ها را به‌صورت عادلانه توزیع کرده و شرایط رقابت براساس شایستگی را فراهم کند.
وی با تأکید بر اینکه چرخه‌های ناکارآمد در نظام حکمرانی باعث عقیم شدن نظام تصمیم گیری در کشور شده، افزود: این چرخه‌ها باعث شده حتی یک تصمیم با کیفیت، نتواند کارآمد باشد. نمونه این امر را در مسئله قیمت سوخت هواپیما که در یکی دو سال اخیر در کشور مطرح‌شده، می‌توان مشاهده کرد که یک مسئله به ظاهر ساده، تبدیل به موضوع مورد بررسی در حداقل دو دولت گذشته بوده است.
مدل سازی نیاز امروز سیاستمداران است
علینقی مشایخی در بخش دیگری از این نشست، به این موضوع اشاره کرد که چرخه‌های ناکارآمدی نظام حکمرانی باید تبیین و شرح داده شود و گفت: تبدیل یک سیستم به مدل، باعث می‌شود که شما با یک نمودار بزرگ علت و معلولی مواجه شوید و در نهایت هم مشخص نشود که این نمودار بزرگ به چه کاری می‌آید. اما در پویایی شناسی هدف اصلی این است که ببینیم یک رفتار دینامیکی از چه ساختاری شکل‌گرفته است.
وی با تأکید بر اینکه اگر رفتار دینامیکی تبیین نشود، هر برنامه ریزی بعدی بدون محوریت متمرکز است، ادامه‌داد: گروه‌هایی که در این بوت کمپ شکل‌گرفته، ابتدا باید مشخص کنند که می‌خواهید روی چه رفتار مرجعی تمرکز کرده و ساختار آن را تحلیل کنند. به این ترتیب می‌توان به یک سؤال اساسی دست یافت و براساس آن، راه حل‌های مسئله را پیدا کرد.
رئیس انجمن علمی پویایی شناسی سیستم‌های ایران با بیان اینکه دومین قدم تبیین یا تدوین رفتار دینامیکی است، افزود: در این گام باید به‌دنبال ادبیاتی باشید که حول این موضوع شکل‌گرفته است؛ چه از سوی مسئولان و چه از سوی پژوهشگران. باتوجه به این ادبیات و با یک نگرش سیستمی، فرضیه را تدوین کنید.
وی با تأکید بر اینکه در نگرش سیستمی نباید فرضیه خطی تعریف شود، گفت: فرضیه باید براساس بازخوردها و چرخه‌هایی که حول مسئله اصلی شکل‌گرفته، تدوین شود و پس از آن باید به‌دنبال اثبات یا رد فرضیه خود باشید.
مشایخی توضیح داد: اگر مسئولان برنامه ریزی و مدل شما را قبول نمی‌کنند، به این دلیل است که نمی‌دانند این مدل چه عواقبی ممکن است داشته‌باشد یا تحولات دیگر چه تأثیری روی این مدل یا برنامه ریزی خواهند گذاشت.
وی ادامه‌داد: چند سال قبل معلوم بود که ما در این مقطع به خاموشی می‌رسیم؛ یعنی ساختارهای موجود در نظام سیاست گذاری نشان می‌داد که در سال‌های آینده با ناترازی انرژی مواجه خواهیم شد. اما اگر نظام پویایی شناسی و نگاه چند بعدی وجود داشت، همان زمان می‌دانستیم که سیاست‌های حوزه انرژی طی چند سال آینده قرار است به چه نتیجه‌ای برسد.
رئیس انجمن علمی پویایی شناسی سیستم‌های ایران خاطرنشان کرد: هیچ منطقی زیر بار حرف‌هایی که آینده نگرانه نباشد، نمی‌رود، بنابراین باید به سیاستمداران کمک کنیم تا حد ممکن بتوانند تصمیمات خود را در یک‌روند مدل سازی شده اتخاذ کنند.
شایان ذکر است در دومین بوت کمپ پویایی شناسی سیستم‌ها با محوریت حوزه حکمرانی، پس از سخنران گروه‌های تقسیم شده با بررسی مدل‌های پویای طراحی شده به بحث و بررسی در این زمینه پرداختند و شوک‌ها و زمینه‌های شبیه‌سازی این مدل‌ها را مورد ارزیابی قرار دادند.
گفتنی است این بوت کمپ دو روز فردا(پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۳) نیز ادامه دارد و در پایان تیم‌های برتر معرفی خواهند شد./پایان پیام
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.