عضو شورای فقهی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس در این نشست با طرح این سوال که آیا ربات‌های دارای هوش مصنوعی، قابلیت ارتباط با انسان در مسائل نکاح و ازدواج را دارند؟ پیرامون این موضوعات جدید در ساحت فتوا، قضاوت و نظرات کارشناسی، مباحثی را ارائه داده است.
آیت الله قائنی یادآور شد: مسئله نکاح و زوجیت در هوش مصنوعی که مثل سایر عقود دوام آن به قصد، اراده و اختیار در مقابل اکراه هست، جایز نیست. افعال هوش مصنوعی، مربوط به یک وسیله بی اختیار هست و هرچه در اختیار او قرار دهید با سرعت بالا انجام خواهد داد.
قائنی با اشاره به اینکه هیچ یک از عقود از ربات ها ساخته نیست، گفت: ربات ها در حقیقت ابزار اراده و به کار گیرنده مخترع یا مالک دستگاه هستند و به هیچ وجه، عقدی از ربات صادر نمی شود؛ مثال ربات در منابع فقهی ما، همان کوزه حمام است که در گذشته برای گذاشتن هزینه حمام، از آن کوزه استفاده می شده است.
وی ادامه داد: اکنون به جای آن کوزه یک ربات گذاشته می شود، خرید در واقع با صاحب فروشگاه است و طرف مقابل رایانه نیست و عقدی صورت نمی گیرد بلکه با شخص صاحب ربات است.بنابراین هوش مصنوعی رکن معامله نیست.
آیت الله قائنی گفت: قوام نکاح به مذکر و مونث بودن طرفین هست، بنابراین ربات ها نمی توانند طرف زوجیت واقع شوند هرچند عکس العملی فیزیکی و یا شیمایی داشته باشند؛ زوجیت با آن غیر مشروع و خارج از حدود تعیین شده در شرع هست.
وی ادامه داد: هیچ رباتی نمی تواند عقدی انجام بدهد بلکه کنش های آن بر اساس داده‌هایی است که انسان در اختیار آن قرار می دهد.
عضو شورای فقهی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس یادآور شد: نمونه دیگر در منابع فقهی برای معامله رباتها، معامله توسط حیوان آموزش دیده به عنوان وسیله مبرز است که در متون دینی بحث شده است، ربات می تواند وسیله انشا معامله باشد ولی معاطات و بیع نیست.
آیت الله قائنی نجفی در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: ابواب عامه بیع و معامله به دلیل اینکه همه مصداقی از مصادیق عقود و پیمان ها هستند، باید در حوزه های جدید مورد توجه قرار بگیرند.
وی ادامه داد: حقیقت هوش مصنوعی مبنی بر اینکه آیا ماهیت و واقعیت آن، قابلیت انجام کارهایی را دارد و واقعیت این ماهیت چه چیزی هست، باید مورد بحث قرار بگیرد، اثبات مجاز بودن هوش و اینکه مبتنی بر ادراک، عقل و شعور و فکر و توانایی تصمیم نباشد، موضوعی است که مصنوعی بودن، قرینه بر مجاز بودنش هست.
استاد درس خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم گفت: هوش مصنوعی ابزاری در دست انسان است ولی ممکن است در یک تصمیم گیری مصنوعی، انسان را به سمت فنا سوق دهد و اراده‌ای مبتنی بر درک و فهم در آن وجود ندارد.
آیت الله قائنی گفت: هوش مصنوعی، ماشین حساب با قابلیت و توانایی بالا و به کارگیری امور و معادلات مختلف و سرعت در انجام کار و به عنوان یک کامپیوتر خیلی پیشرفته کارهای مهمی را انجام می دهد، ولی در حقیقت با آن همه قابلیت، انتظار درک و شعور از این ابزار وجود ندارد و یک شیء، برخلاف انسان و حیوانات هست.
وی ادامه داد: حیوانات مراتبی از درک و شعور رت دارند اما از جماد توقع چنین چیزهایی نیست. ممکن است ماشین حساب در زمان کوتاهی امکان حل معادلات پیچیده را برای انسان داشته باشد ولی هیچ وقت نمی تواند دانشی برای انسان به حساب بیاید؛ بلکه مقدماتی را در اختیار شما قرار می دهد که شما مباحث رو ادراک کنید و مفهوم عدد خارج از توان فهم ماشین حساب و جماد است.
آیت الله قائینی یادآورشد: ممکن است ماشین حساب یا کامپیوتر علاوه بر افزایش سرعت، مرتبه ای از عصمت در نتایج را هم داشته باشد و دچار اشتباه نشود ولی یک فقیه در نتیجه گیری و کشف حکم و یا یک قاضی در یک پرونده قضایی دچار اشتباه شود. ولی آنچه مهم است عصمت این وسیله مشتمل بر علم، فهم، ادراک و شعور نیست.
ارسال دیدگاه
نظرات ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط مدیران سایت منتشر خواهد شد.
نظراتی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
نظراتی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نخواهد شد.